Zęby szczura
Spis treści
Zęby szczura
(fr. dents de rat)
Ornament o geometrycznej lub geometryczno-linearnej formie, składający się z ciągu zmultiplikowanych i drobnych „ząbków”, poniżej których często znajduje się linia. Pojawił się w XVII w. w introligatorstwie francuskim, skąd rozpowszechnił się w całej Europie. W XVIII w. należał do najpopularniejszych ornamentów, szczególnie nadających się do zamknięcia bordiury zwierciadła od strony krawędzi okładzin i grzbietu. Często jednak był wkomponowywany między inne ornamenty obramiające zwierciadło. W takich przypadkach często przybiera ażurową formę z schodkowymi kształtami zębów, co upodabnia go do rozmaitych form →koronki a nawet dekoracji pointillé. Jako prosty a zarazem zgrabny ornament przetrwał w introligatorstwie do XIX-XX w. Na współczesnych oprawach spotykany sporadycznie.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Koronkowe oprawy
Pointillé
Grafika
Ornament "zęby szczura" (po lewej) w zewnętrznej strefie dekoracji oprawy z XVIII w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A. Wagner
Ornament "zęby szczura" (po lewej) na polskiej oprawie rokokowej, lata 60-80 XVIII w., MNK Kraków, fot. MNK Kraków
Przypisy
- Devaux 1977, s. 158, 186;
- Mazal 1990, il. 207-208, 212, 214 i in.;
- Devauchelle 1995, s. 87;
- Macchi F. i L. 2002, s. 122
Autor: A.W.
