Trójlistek włoski

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj

Trójlistek włoski

(wł. trifoglia stilizzata) Wyciskany z tłoka motyw zdobniczy w formie silnie stylizowanego trójlistka (koniczyny), z którego wystaje pręcik zakończony mniejszym trójlistkiem. Charakterystyczny dla opraw włoskich kon. XV – pocz. XVI w. Najczęściej tworzy na nich pasy ornamentalne ze zmultiplikowanych i stykających się t. w. bądź jest ukazywany jako pojedyncze, rozproszone motywy. Od drugiej do czwartej dekady XVI w. był bardzo popularny w introligatorstwie Krakowa, stając się niemal nieodłącznym elementem dekoracji italianizujących opraw m.in. Stanisława z Białej i Macieja z Przasnysza vel Mistrza Główek Anielskich. W ich dziełach ornamentalne ciągi t. w. występują głównie jako wewnętrzna strefa pierścieni otaczających superekslibrisy i łuków tympanonów na architektonicznych oprawach, ale też jako pojedyncze ozdobniki w narożach zwierciadła itp. W 2 ćw. XVI w. motyw ten przeniknął na oprawy z innych ośrodków introligatorstwa w Polsce (Poznań, Toruń), jednak zyskując w nich znacznie mniejszą popularność.


Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Architektoniczne oprawy
Floralne dekoracje
Renesansowe oprawy

Grafika

Przypisy

  1. Nuska 1964, il. 15/14;
  2. Fürstenberg, De Marinis 1966, s. 51;
  3. Macchi F. i L. 2002, s. 467;
  4. Storm van Leeuwen 2011, tabl. 39-41;
  5. Pokora 2013, il. 1-2;
  6. Wagner 2015, s. 90;
  7. Wagner 2016 III, il. 14a-b, 18-20a-b, 46a-b i in.;
  8. Wagner 2017, il. 3a-d-4, tabl. III.

Autor: A.W.