Rombowy wzór
Rombowy wzór
(ang. diaper pattern, lozenge shape/pattern; fr. motif en losange)
Określenie dekoracji okładzin (rzadziej grzbietu i obcięć kart), składającej się ze zwielokrotnionej figury rombu i trójkąta, często z wkomponowanymi w nie →motywami zdobniczymi:
a) wg klasyfikacji Schmidt-Künsemülera: w introligatorstwie romańskim (l. 60. XII w.-ok. poł. XIII w.) ornamenty o różnej formie romboidalnej kratki ornamentalnej lub plecionki, zazwyczaj wypełnione kropkowaniem lub motywami geometrycznymi, tworzące pionowe i poziome pasy lub pełne ramy ornamentalne okładzin. Wyciskano je z prostokątnych tłoków, ukazujących odcinki ornamentu;
b) w introligatorstwie średniowiecznym (począwszy od opraw koptyjskich z IX w.), a przede wszystkim gotyckim XIV-pocz. XVI w.: linearny wzór przedstawiający romby i trójkąty, wypełniający zwierciadło okładziny lub jej całą powierzchnię. Wykonywany za pomocą strychulca jedno- lub więcej liniowego. Występuje w wielu wariantach, zależnych od zagęszczenia linii tworzących figury geometryczne (od dwóch dużych rombów i otaczających je sześciu trójkątów, po kompozycje złożone z kilkudziesięciu drobnych pól). Najprostsze dekoracje tego rodzaju ograniczają się do figur geometrycznych o pustych polach. Często jednak pola są ozdobione motywami floralnymi lub zoomorficznymi, wyciskanymi z tłoków w zrytmizowanych układach. Formuła w. r. była kontynuowała w okresie nowożytnym (np. niektóre à semé oprawy) i XIX w. (zwłaszcza w dziełach historyzujących). W XX-XXI w. stosuje się ją jako nawiązanie do stylów historycznych lub formalnie prosty sposób dekoracji oprawy;
c) pojawiające w literaturze określenie dekoracji wyciskanej z tłoków, opartej na zwielokrotnionym motywie rombu w zwierciadle, ramie zwierciadła bądź na grzbiecie.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Kratka ornamentalna
Multiplikacja
Raport
À répétition dekoracja
À semé oprawy
Rytmizacja
Grafika
Wzór rombowy (b) o formie przecinających się wstęg na oprawie koptyjskiej, IX-Xw., fot. wg: Pierpont Morgan Library, Nowy Jork
Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie gotyckiej, XV w.
Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie gotyckiej, XV w.
Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie gotyckiej, XV w.
Wzór rombowy (b) wzbogacony rozetkami na liniach struktury kompozycyjnej, oprawa gotycka, XV w.
Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie włoskiej, wzbogacona drobnymi rozetkami w centach pól, kon. XV w.
Wzór rombowy (b) z różnymi motywami zdobniczymi w centrach pól, Wrocław, 2 poł. XV w.
Wzór rombowy (b) z motywami pąków w centrach pól, Polska, 2-3 dekada XVI w.
Wzór rombowy (b) na całej powierzchni okładziny, Niemcy, XVI w.
