Odlewana dekoracja
dekoracja oparta na technice odlewu elementów metalowych poprzez wlewanie roztopionego surowca (złoto, srebro, brąz) do odpowiedniej formy; zazwyczaj dopracowywana techniką cyzelowania lub/i grawerowania. Ze względu na m.in. trudności techniczne rzadka na opr. złotniczych wczesnego średniowiecza. Duże znaczenie zyskała w erze gotyckiej (XIII-XV w.), najczęściej jako odlewy pokaźnych, brązowych okuć i zapięć na oprawach ksiąg chorałowych, niekiedy jako okucia i zapięcia ze szlachetnych kruszców w oprawach luksusowych, lecz przede wszystkim w wyrafinowanych artystycznie, półplastycznych kompozycjach figuralnych (np. sceny Ukrzyżowania) na oprawach ksiąg liturgicznych. Wraz z rozwojem techniki złotniczej w epoce nowożytnej (XVI-XVIII w.) o. d. na oprawach przybierała coraz bardziej skomplikowane formy, odpowiadające ewolucji stylów w zdobnictwie (np. renesansowe medaliony wizerunkowe, wielopostaciowe, barokowe sceny religijne, ażurowe ornamenty obejmujące całe okładziny i grzbiet, itp.). Na dużą skalę o. d. rozpowszechniła się w 2 poł. XIX w. na oprawach ksiąg okolicznościowych, albumów i dyplomów, jako odlewy z różnych stopów metali, ukazujące nierzadko rozbudowane kompozycje ornamentalno-figuralne.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Cyzelowana dekoracja
Grawerowana dekoracja
Liturgicznych ksiąg oprawy
Luksusowe oprawy
Grafika
Odlewany w srebrze i złocony medalion z popiersiem ks. Anny Marii na oprawie ze Srebrnej Biblioteki, ok. poł. XVI w., Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, fot. A. Skowroński
Odlewany i grawerowany medalion z herbem Gdańska, Gdańsk, XVII w., PAN BG, fot. A. Wagner
Odlewane i prawdopodobnie grawerowane okucie narożne w formie lwa heraldycznego, Gdańsk, XVII w., PAN BG, fot. A. Wagner
Przypisy
Autor: A.W.
