Karty przybyszowe

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj

Karty przybyszowe (przyszywki) (ang. endleaves, free endleaves, endpapers; niem. Vorsatz) - karty dodane przez introligatora podczas oprawiania książki, zalicza się do nich wyklejki i tzw. karty ochronne dodane na początku bloku książki (antefolia), na jego końcu (postfolia), ale także wstawiane przez introligatora pomiędzy kartami tekstu (interfolia). Karty te, ponieważ były dodawane w procesie oprawiania książki, są wykonane najczęściej z innego papieru niż blok książki. Znane są różne sposoby wykonywania kart przybyszowych, tak aby tworzyły układ kart początkowych i końcowych z wyklejką, bądź nie. Do kart przybyszowych dodawana bywa scezura, która wówczas stanowi ich element.

Najczęściej spotykane typy kart przybyszowych: • Karty przybyszowe wyklejkowo-ochronne z jednego arkusza (ang. conjoint endleaves) – jedna karta złożona na pół, jedna połowa stanowi wyklejkę, druga – kartę ochronną. • Karty przybyszowe połączone z wyklejką (ang. made endleaves) - karty sklejone, np. na zakładkę z wyklejką, karty połączone osobnym grzbietem z wyklejką (ang. endleaf elements), np. tzw. wyklejka konserwatorska, wyklejka z widocznym falcem. • Karty przybyszowe sfalcowane (zszywki) - sfalcowany grzbiet arkusza wyklejkowego jest założony za pierwszą i ostatnią właściwą składkę.