Karta

Spis treści

1 Karta
2 Zobacz też
3 Grafika
4 Przypisy

Karta

Karta (łac. charta – papier) podstawowy element bloku książki, jego najmniejsza część składowa, powstała przez złożenie arkusza papieru. Zazwyczaj są numerowane (zob. foliacja). Dawniej (przed wynalezieniem i upowszechnieniem papieru) karty w rękopisach pergaminowych nazywano „folium” (łac. liść). Karta ma dwie strony: recto (prawą, wierzchnią, pierwszą) i verso (lewą, odwrotną, drugą).

Strefy kart

Na kartach kodeksu można wyróżnić następujące strefy (ang. leaves features): rynnę (ang.gutters) - wewnętrzna część pomiędzy kartami w bloku, grzbiet (ang. ridge) – zewnętrzna część złożenia karty, strony (ang. pages), obszar tekstu (ang. text areas) – zapisane lub zadrukowane miejsce na stronie, marginesy (ang.margins) – niezapisane lub niezadrukowane fragmenty kart znadujące się przy ich krawędziach liniowanie (ang. ruling);

Otwory na kartach

Na kartach można zidentyfikować różne otwory. W rękopisach pergaminowych przy krawędzi zewnętrznej kart znajdują się drobne otwory (dziurki) służące do liniowania. W starych drukach można niekiedy zauważyć na kartach otwory “podrukarskie" (ang. press-pin holes) są one śladem znaczników istniejących w dawnych prasach drukarskich celem uzyskania równego rozłożenia druku na wszystkich kartach. W najwcześniejszych prasach, gdy “czarna sztuka” nie była jeszcze dostatecznie opanowana, tych znaczników było dużo, dlatego w inkunabułach można zidentyfikować więcej otworów “podrukarskich” niż w późniejszych drukach. Znajdują się one w różnych miejscach w zależności od ułożenia arkusza, w formatach folio zazwyczaj przy grzbiecie i można je pomylić z otworami od szycia książki.

Rozróżnienie kart w kodeksie

W kodeksach, niezależnie od czasu i miejsca powstania można rozróżnić następujące karty: karty właściwe (blok książki) karty integralne karty ochronne karty przybyszowe