Zaklejanie papieru
Spis treści
Zaklejanie papieru
(planirowanie, przeklejanie papieru) (ang. sizing; niem. planieren, fr. encollage du papier)
Proces technologiczny którego celem jest nadanie papierom zamierzonej odporności na różne płyny. Celem zaklejenia nie jest wzmocnienie papieru poprzez sklejenie włókien a rozwinięcie ich papierotwórczych właściwości w trakcie prawidłowo przeprowadzonej obróbki mechanicznej. Zaklejaniu poddawany jest papier podczas produkcji. Stopień zaklejenia papieru określa się metodą kreskową:
- papiery niezaklejone - stopień zaklejenia poniżej 0,4 mm (bibuły, p. chłonne, p. higieniczne),
- papiery średnio zaklejone - s.z. 0,4 - 1,2 mm,
- Papiery mocno zaklejone - s.z. powyżej 1,2 mm. (papiery do pisania, kreślarskie, rysunkowe, offsetowe, mapowe)
Dawne papiery ręcznie czerpane nie były klejone w masie, lecz dopiero po pierwszym przesuszeniu. Papiery przeznaczone do druku często nie były klejone, by lepiej wchłaniały farbę drukarską. Wówczas były zaklejane po druku, podczas oprawy. Zdarzało się także, że księgarze oferowali druki zbroszurowane na papierze nieklejonym - tzw. "wodnym". Wówczas zaklejenie papieru było pierwszą faza oprawy.
Do planirowania używano klejów glutynowych - uzyskiwanych przez wygotowywanie różnorodnych odpadków zwierzęcych. Zaklejenie przeprowadzano drogą kąpieli w rzadkim kleju lub pokrywania powierzchni przy użyciu pędzla. Po wysuszeniu papier musiał być sprasowany lub zbity młotem. Wynalezienie maszyny papierniczej w XVIII/XIX w. spowodowało upowszechnienie papieru, a w konsekwencji braki surowcowe, także kleju zwierzęcego. Poszukiwania nowych technologii i surowców zaowocowało wprowadzeniem do produkcji papieru kleju żywicznego (M. F. Illig, 1807 r.). Substancje zaklejające zaczęły być wprowadzane na etapie przygotowania masy papierniczej (przed uformowaniem papieru), z tego powodu ten nowy sposób nazwano zaklejaniem w masie.
Przeklejanie jest także procesem stosowanym w konserwacji-restauracji papieru mającym na celu wzmocnienie strukturalne papieru po mokrych zabiegach konserwatorskich.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Klejenie
Kleje introligatorskie
Papier
Papier ręcznie czerpany
Grafika
Introligator zbijający młotem arkusze papieru. Drzeworyt Josta Ammana 1588.
Przypisy
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, s.2565-2566.
- Sobucki W., Konserwacja papieru. Zagadnienia chemiczne, Warszawa 2013, s. 129-130.
Autor: E.P., M.P.B.
