Materiały obleczeniowe opraw

Materiały obleczeniowe opraw - materiał stosowany do obleczenia (zo. obleczenie, oblekanie)opraw. Należą do nich:skóra, pergamin, tkanina, papier, tworzywa sztuczne. Skóry są najwcześniejszym i najbardziej rozpowszechnionym materiałem obleczeniowym książek. Były to skóry różnych gatunków zwierząt: cielęce, wołowe, kozie, świńskie, a nawet z dzikich zwierząt (kodeksy karolińskie). Udokumentowany początek skórzanych obleczeń sięga wczesnego średniowiecza. Arabowie przyswoili, udoskonalili, a następnie rozpowszechnili sztukę oprawiania ksiąg w skórę, przenosząc ją do nowych ośrodków w Azji, Północnej Afryce i stamtąd do Europy. Stosowano wówczas garbowanie roślinne i mineralne . Najpowszechniej stosowano mocną i grubą skórę bydlęcą, występuje ona w oprawach książek od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne . Rzemiosło koptyjskie potrafiło doskonale wykorzystać możliwości dekoracyjne tego materiału. Wiadomo, że pierwsze kodeksy koptyjskie i bizantyjskie oprawiane były także w skórę owczą i kozią , a także w skóry cielęce w kolorach brązowym, czerwonym i czarnym . Skóra kozia, jest wysokiej jakości, charakteryzuje ja lekko groszkowane lico. Jako delikatniejsza i bardziej szlachetna niż bydlęca była używana do oprawy książek cenniejszych. Skórę tę, jako materiał obleczeniowy opraw stosuje się nieprzerwanie od XI w. do czasów współczesnych . Skóry kozie barwiono na wiele kolorów, najbardziej powszechne były skóry czerwone (tzw. maroquin), ale także zielone, brązowe i czarne. Skóra cielęca upowszechniła się w oprawach pod koniec średniowiecza (ok. 1450) i od tego czasu jest najpowszechniejszym gatunkiem skóry stosowanym jako materiał obleczeniowy opraw . Skóry te są najczęściej garbowane roślinnie przyjmując różne odcienie brązu. Skóry te mają bardzo dobre właściwości wytrzymałościowe, przy jednocześnie gładkim licu, dają się znakomicie tłoczyć, co jest ich wielką zaletą w rzemiośle introligatorskim. Powszechnie stosowano także marmoryzację jako technikę ich zdobienia. W XVII w. pojawiły się w introligatorstwie skóry cielęce zwane rosyjskimi, szczyt ich popularności przypada na XVIII/XIX w. Cechą charakterystyczną tych skór jest zdobienie całej powierzchni małymi rombami. Skóra jelenia, miękko garbowana stosowana była głównie w okresie późnego średniowiecza do opraw tzw. sakwowych i płaszczowych. Trwała, gruba i jasna skóra świńska, jako obleczenie książek była bardzo pospolita w XV i XVI w., stosowano ją jeszcze jednak w XVII i XVIII w. zwłaszcza w oprawach niemieckich i francuskich. Na przełomie XVIII i XIX w. jakość skóry uległa pogorszeniu, np. maroquin stał się cienki, mniej trwały o chropowatej powierzchni .

Pergamin Tkanina Papier Tworzywa sztuczne