Arabeska narożna

(fr. arabesque d'angle)

Wyciskany z tłoka niewielki motyw o kształcie zbliżonym do równobocznego lub wydłużonego trójkąta wypełnionego arabeską, przystosowany do zdobienia wewnętrznych narożników zwierciadeł okładzin, w których dwoma bokami styka się z ramką bądź tymiż bokami jest w nią wkomponowany. Charakterystyczny dla renesansowych opraw włoskich (zwłaszcza weneckich i rzymskich) z 1 poł. XVI w., a pod ich wpływem także dla dzieł francuskich i niemieckich. Najpóźniej w latach 40. XVI w. spopularyzowany w introligatorstwie krakowskim. Warianty a. n. o kształcie wydłużonego trójkąta ukazywano nie tylko w narożnikach zwierciadeł ale i jako składnik charakterystycznych medalionów w typie mandorla stilizatta. Na dziełach włoskich XVI w. spotyka się też odmianę a. n., w której wewnętrzny – najdłuższy – bok obrysowany jest wklęsło-wypukłą linią; stanowi to uproszczone naśladownictwo maureskowych ćwierćmedalionów z opraw perskich i arabskich; niekiedy z połączonych 4 wycisków takich tłoków tworzono centralny medalion w typie schamsa.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Ćwierćmedalion
Mandorla stilizatta
Schamsa

Grafika

Arabeska narożna na włoskiej oprawie renesansowej, 1 poł. XVI w.
Arabeska narożna na włoskiej oprawie renesansowej, 1 poł. XVI w.
Fragment okładziny włoskiej oprawy renesansowej z arabeskami narożnymi w zwierciadle, 1 poł. XVI w.
Arabeska narożna na polskiej oprawie renesansowej, ok. poł. XVI w.
Symetryczna forma arabeski narożnej na polskiej oprawie renesansowej, XVI w.
Symetryczna forma arabeski narożnej na polskiej oprawie renesansowej, XVI w.
Symetryczna forma arabeski narożnej na polskiej oprawie renesansowej, XVI w.

Autor: A.W.

Arabeska narożna