Arkada
Arkada
(ang. arcade; fr. arcade)
Element budowli złożony z dwóch podpór tektonicznych (kolumn, filarów, słupów) i wspartego na nich łuku. W introligatorstwie motyw a. zdobył ogromną popularność w renesansie, głównie jako element radełkowań z wizerunkami całopostaciowymi, pod którym często znajdują się tabliczki z napisami; powszechnie ukazywana na prostokątnych plakietach jako dekoracyjne obramienie przedstawień personifikacji (np. Sprawiedliwości), portretów (np. Lutra, Melanchtona, elektorów niemieckich, cesarzy z dynastii Habsburskiej), herbów (zwłaszcza w superekslibrisach) oraz scen i wizerunków postaci biblijnych. Na oprawach XVII-XVIII motyw ten niemal zupełnie zanikł, by odrodzić się w XIX w. na oprawach à la cathédrale. Ze względu na częstą silną stylizację lub uproszczenie, często zaciera się granica między przedstawieniem a. oraz renesansowego okna z parapetem bądź ediculi, nakrytych łukiem. Odnosi się to zwłaszcza do niezwykle częstych, renesansowych radełkowań oraz plakiet z popiersiami (np. personifikacji, postaci biblijnych, władców m.in. na radełkach jagiellońskich).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Fryz arkadkowy
Portal
Okno z parapetem
Radełko jagiellońskie
A la cathedrale oprawy
Grafika
Wizerunek świętej stojącej w arkadzie, plakieta z 1 ćw. XVI w.
Wizerunek Chrystusa Salwatora stojącego w arkadzie, na radełku renesansowym, XVI w.
Wizerunek Chrystusa Dobrego Pasterza stojącego w arkadzie, na radełku renesansowym, XVI w., wg: Czapnik 2015, il. 3b
Scena Rzezi niewiniątek w arkadzie, na plakiecie renesansowej, XVI w.
Wizerunek Chrystusa Dobrego Pasterza w arkadzie, na plakiecie renesansowej, XVI w.
Personifikacja Sprawiedliwości stojąca w arkadzie, plakieta renesansowa, 2 poł. XVI w.
Superekslibris renesansowy z motywem herbu w arkadzie, XVI w.
Autor: A.W.
