Papiery natryskowe
Spis treści
Papiery natryskowe
(niem. Spritzpapier) Papiery barwione i zdobione poprzez rozpylenie farby.
Technika wykonania polega na pokryciu powierzchni papieru farbą przez rozpylenie jej ręczne lub mechaniczne przy użyciu urządzenia zwanego pulweryzatorem, a współcześnie - aerografem. Do natryskiwania używane są głównie farby wodne (tusze, akwarele, gwasze, akryle), zwykle z dodatkiem alkoholu lub specjalistycznego rozpuszczalnika, przeciwdziałającego zatykaniu się dyszy aerografu.
Technika powstała ok. 1850 roku, na początku XX w. produkowano w Lipsku w firmie Tangier-Werk urządzenia do rozpylania, które umożliwiały seryjną produkcję papierów i ich upowszechnienie.
Technika natryskowa jest wykorzystywana także w dekorowaniu innych elementów oprawy, w szczególności krawędzi.
W Polsce wytwarzaniem papierów natryskowych zajmował się Stefan Szczerbiński, który w l. 30. XX w. tworzył je w różnych technikach zdobniczych: gniecione, szablonowe, warstwowe.
Papiery natryskowe gniecione
Technika polega na zgnieceniu papieru, a następnie napylaniu farb pod różnymi kątami nachylenia. Powstają dzięki temu fantazyjne, przestrzenne efekty. S. Szczerbiński nazywał takie papiery "księżycowymi".
Papiery natryskowe szablonowe
Zdobienie przebiega przy użyciu szablonu wyciętego z kartonu lub blachy. Szablony zasłaniają fragmenty powierzchni, chroniąc je przed zabarwieniem. Nieosłonięte partie papieru sa barwione przez rozpylenie farby, następnie szablon jest przekładany na dalsze pole pracy i operacja jest wielokrotnie powtarzana.
Papiery natryskowe warstwowe
Papier warstwowy powstawał przez naklejenie na papier większego, pogniecionego arkusza bibułki, dzięki czemu powstawały wypukłe żyłki. Papier był natryskiwany jedno- lub dwubarwnie, wzmagając efekt przestrzenności. Sporządzane przez S. Szczerbińskiego papiery warstwowe były niekiedy dodatkowo złocone przy użyciu wałka, złota farba osadzała sie na wypukłościach żyłek.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Papier szablonowy
Grafika
Reklama firmy Szczerbińskiego na papierze szablonowym
Papier natryskowy warstwowy
Przypisy
- T. Windyka, Papiery wzorzyste. Katalog zbiorów Muzeum Papiernictwa w Dusznikach, Duszniki 2012, s. 212-279.
- Schabloniertes Papier, http://www.buntpapier.org/techniken/schabloniertes-papier.html
Autor: E.P.
