Francuska oprawa
(oprawa à la Bradel, oprawa wklejana) (ang. Bradel binding, niem. Bradel-Einband, fr. cartonage à la Bradel)
Oprawa wykonywana w technice wklejanej, opracowana w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 a 1809) przez francuskiego introligatora Alexisa Pierre Bradela. Konstrukcja Bradela miała na celu uproszczenie technologii oprawy, była techniką rewolucyjną, punktem wyjścia dla różnych technik XIX-wiecznych, przede wszystkim oprawy wklejanej stosowanej na skalę przemysłową.
Pierwotnie Bradel całą okładkę wykonywał z jednego użytku cienkiej tektury, którą przełamywał w przegubie, a następnie oblekał papierową obłóczką. Oprawa była traktowana jako oprawa tymczasowa, dlatego czasem nie obcinano przedniej i dolnej krawędzi, a jedynie górną, którą niekiedy złocono. Z czasem w miejsce jednej tekturki zaczęto stosować dwie odrębne tekturowe okładzinówki oraz kartonową grzbietówkę, które montowano na pasku papieru. W końcowej fazie oprawy okładki są łączone z blokiem, poprzez przyklejenie wyklejek oraz wąsów (końcówek zwięzów) do wewnętrznej strony kładek.
Oprawa charakteryzuje się wolnym przegubem oraz odsadkami pomiędzy grzbietem i okładkami. Współcześnie nazwę Bradel stosuje się dla oprawy wklejanej z oporkowanym grzbietem. Oporek o wygięciu 45° powinien być na tyle wystawać ponad blok, by zrównać się z grubością okładzinówek. Obecność oporka i odsadki powoduje, że technika jest przeznaczona dla opraw papierowych lub płóciennych, ewentualnie pergaminowych. Wykonanie oprawy ze skóry wymaga cienkiego zszarfowania skóry w partii odsadek.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Organiczna oprawa
Przegub zwarty
Oporek
Grafika
Oporek i okładka z przegubem zwartym. Rys. K. Komsta-Sławińska
Przypisy
Autor: E.P.
