Nakładane okładki

Nakładane okładki

(ang. simplified binding, binding with set-on boards, niem. aufgesetzte Dekeln)

Okładki w których każda część, tj. grzbiet, okładka przednia i okładka tylna są oblekane odrębnie. Zwykle jest to oprawa półskórkowa, charakteryzująca się tym, że skóra z grzbietu nie nachodzi na okładki, lecz jest wklejona pod okładkę, a materiał obleczeniowy okładek jest podwinięty także od strony grzbietowej. Technika była często wykorzystywana w oprawach dekorowanych reliefem oraz dla książek w dużych formatach, w których można było zastosować trzy odrębne użytki do obleczenia okładki. W przypadku okładek oblekanych płótnem, zaletą było ukrycie skraju płótna, który był chroniony przed strzępieniem się.

Technika wykonania

Technika wykonania okładki jest bardzo odmienna od wykonywania zwykłej okładki wklejanej.

• Pierwszą czynnością jest wykonanie grzbietu. Na materiał oblekający grzbiet naklejana jest grzbietówka, a materiał z góry i dołu podwijany i podklejany. W przypadku skóry konieczne jest uprzednie zszarfowanie podwinięć; po bokach grzbietówki muszą wystawać 3-4-centymetrowe pasy materiału obłóczkowego.
• Następnie przygotowywane są okładzinówki. Są one sklejane z dwóch warstw, przy czym warstwa wewnętrzna tworzy schodek, od strony grzbietu jest krótsza (miejsce na wklejenie materiału z grzbietu). Okładzinówki są oblekane, brzeg materiału obleczeniowego jest podwijany tylko od strony grzbietowej; podwinięcie powinno dojść do brzegu wewnętrznej, węższej tekturki.
  • Jeśli okładka jest zdobiona tłoczeniem wypukłym (reliefowym), to następuje ono na obleczonej, pojedynczej warstwie tektury. Następnie zagłębienie od tyłu jest wypełniane i dopiero wówczas obie warstwy tektury okładkowej są sklejane.
• Grzbiet jest montowany z okładkami w ten sposób, że materiał po brzegach grzbietu jest przyklejany do spodu okładki, w zagłębienie aż do skraju schodka. Następnie podwijany jest materiał na wszystkich pozostałych krawędziach.
• Blok jest wklejany w gotową okładkę.

Oprawa "na bloku"

Możliwa jest także metoda zestawienia okładki na bloku. Najprostszą metodę stosowano przy wykonywaniu kartonażu. Półpłócienny lub półskórkowy grzbiet usztywniony grzbietówką naciągano na blok grzbietu i przyklejano do skrzydełek (scezury). Osobno przygotowywano okładkę przednią i tylną, oblekano je, podwijając ze wszystkich stron, a następnie naklejano na wierzch, tj. przyklejano do skrajów płótna z grzbietu oraz wyklejek. Oprawa jest niezbyt estetyczna, okładki w części przygrzbietowej są grubsze, a pod wyklejką widoczne jest zgrubienie pochodzące z materiału grzbietowego. Dlatego dominuje wariant okładki dwuwarstwowej, osobno przygotowywane okładki przednia i tylna, sklejone schodkowo i obleczone z podwinięciem tylko od strony grzbietowej są naklejane na scezurę zmontowaną z grzbietem. Następnie podwijany jest materiał obleczeniowy na pozostałych krawędziach i przyklejana wyklejka.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Wklejane oprawy
Bradel

Grafika

• 

  Przekrój okładek nakładanych. Rys. K. Komsta-Sławińska

• 

  Oprawa Jacka Tylkowskiego z nakładanymi okładkami.

Przypisy

1. Z. Zjawiński, Introligatorstwo, Warszawa 1967, s.132.
2. https://slidex.tips/download/abb-9-halbledereinband

---

Autor: E.P.