Szycie ściegiem archiwalnym
Z Leksykon oprawoznawczy
Spis treści
Szycie ściegiem archiwalnym
(ang. archival sewing)
Ścieg archiwalny odnosi się nie tylko do systemu szycia bloku, ale także sposobu oprawy, pozwalającego na dołączanie do wcześniej zszytego tekstu kolejnych kart lub składek. Ten sposób szycia dotyczy ksiąg archiwalnych, które były oprawiane dopiero po uznaniu za kompletne, wcześniej zszywane były którymś z rodzajów ściegu archiwalnego i posiadały jedynie chroniące je obwoluty, najczęściej pergaminowe lub papierowe.
Rodzaje szyć ściegiem archiwalnym
- ścieg archiwalny jednoskładkowy prosty - przeznaczony do połączenia kart w jedną składkę. W jej grzbiecie znajdują się co najmniej dwie pary otworów. Szycie rozpoczyna się w otworze A skąd nić przechodzi z wnętrza składki na zewnątrz, w otworze B ponownie przeprowadzana jest do wnętrza, gdzie powstaje supeł, następnie w otworze C ponownie wychodzi na zewnątrz składki, otworem D wraca do wnętrza, gdzie jest związywana na wysokości otworu C. (il. 1)
- ścieg archiwalny wieloskładkowy prosty - jest to właściwie kontynuacja sposobu pierwszego, różnica polega na tym, że po wejściu do wnętrza składki otworem D, nić jest wyprowadzana ponownie na zewnątrz otworem C i na jego wysokości jest przeprowadzana do kolejnej składki. (il. 2)
- ścieg archiwalny kombinowany - dwa otwory umieszczone są blisko górnej i dolnej krawędzi składki. Szycie rozpoczyna się w otworze B skąd nic przechodzi na zewnątrz składki, następnie przez krawędź A wchodzi do środka, gdzie na wysokości otworu B jest związywana, a następnie prowadzona jest do krawędzi D, gdzie jest wyprowadzana na zewnątrz i otworem C wchodzi do środka, gdzie jest ponownie związywana. Składki są ze sobą łączone drugim ściegiem np. łańcuszkowym. (il. 3)
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
System szycia
Grafika
il. 1. Ścieg archiwalny jednoskładkowy prosty. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 303)
il. 2. Ścieg archiwalny wieloskładkowy prosty. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 303)
il. 3. Ścieg archiwalny kombinowany. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 303)
Przypisy
- Miller J., Books will speak plain. A handbook for identifying and describing historical bindings, 2014, s. 435.
- Szirmai J.A., The archeology of medieval bookbinding, New York, 2017, s. 301-303.
- Wachnik B., Systemy szycia zabytkowych kodeksów - terminologia, historia, systematyka, zagadnienia konserwatorskie, część teoretyczno-badawcza pracy dyplomowej magisterskiej, promotor: dr hab. M. Pronobis-Gajdzis, prof. UMK, Toruń UMK 2020, s. 18, s. 47-48.
Autor: M.P.B.
