Wersja z 22:00, 7 lis 2020

Awangardowe oprawy

w szerokim ujęciu: oprawy o nowatorskiej, przełamującej tradycję, formie; w wąskim znaczeniu: oprawy, których dekoracja nawiązuje do charakterystycznego języka formalnego artystów awangardowych w Rosji i – w mniejszym stopniu – zachodniej Europy od końca I wojny światowej do około połowy lat 20. XX w. Eksperymentów z formami typowymi dla sztuki konstruktywistycznej podejmował się jeden z najwybitniejszych introligatorów XX w., Paul Bonard (np. oprawy klasyków literatury rosyjskiej z 1929 r., o czarnych okładzinach z dynamicznymi układami linii, kół, odcinków łuków i zwielokrotnionych punktowań). Do kategorii a. o. mogą być zaliczone również dzieła introligatorskie z kręgu włoskich futurystów, np. z metalowymi okładzinami i masywnymi śrubami, ściskającymi blok przy grzbiecie. Wpływ abstrakcjonizmu geometrycznego ujawnia się w ukształtowanych liniami i różnobarwnymi figurami geometrycznymi (nierzadko utworzonymi z osobliwych materiałów) art déco oprawach m.in. znakomitej introligatorki Rose Adler i wielu innych twórców z lat 20-30 XX w. W oprawach z okresu międzywojennego spotyka się też nawiązania do malarstwa surrealistycznego. Niekiedy pojęcie a. o. stosuje się względem dzieł zaprojektowanych przez słynnych artystów a. (np. dadaista i surrealista Man Ray), niezależnie od faktycznej – nowatorskiej bądź tradycyjnej – formy ich realizacji. Prace tego rodzaju sytuują się na pograniczu świata książki w artystycznej oprawie i tzw. książek malarzy, należących do specyficznych wytworów art book. Generalnie, nurt a. wywarł nieporównanie słabszy wpływ na introligatorstwo artystyczne aniżeli na typografię okładek czasopism, broszur i książek wydawanych przez środowiska twórców a. (np. publikacje dadaistów, konstruktywistów, suprematystów itp.).

Zobacz też

art déco oprawy

=Grafika

Przypisy

1. Wittock 2008, s. 132-143, 157-180 i in.
2. Rypson 2011, s. 38-47, 132-160 i in.
3. Macchi, Popel Pozzo 2012, s. 89-90.

Autor: A.W.