Daszek: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 18:21, 23 kwi 2020

Daszek

(kapturek, czapeczka) (ang. cap, pulled-over caps, headcap, fr. coiffe, niem. Häubchen, wł. cuffia)

Zawinięcie materiału obleczeniowego, zazwyczaj skóry, na dole (stopa) i górze (główka) grzbietu oprawy. Daszki nachodzą na kapitałki, a gdy książka nie była zaopatrzona w ten element, daszki zawinięte są nad górną i dolną krawędzią grzbietu, bezpośrednio przy grzbietach składek.

Dodatkowe informacje

Daszki były tworzone na wiele różnych sposobów. Zaciąganie skóry nad kapitałkami w celu utworzenia nad nimi jakby ochronnego daszku było techniką wprowadzoną na początku XVI w., chociaż naciąganie skóry nad kapitałkę odnotowano już na pocz. XV w., to jednak uformowanie w wyraźny kształt daszku odnotowuje się dopiero w XVI w. Najczęściej w podwinięcie skóry wprowadzany był sznurek lub inny materiał, np. skóra, rzadziej tektura. W przypadku kodeksów powstałych w 1 poł. XVI w. celem „pogrubienia” daszka mogło być optyczne zmniejszenie różnicy pomiędzy grubymi drewnianymi okładzinami a cienkim obleczeniem grzbietu. W 2 poł. XVIII w., gdy kapitałki praktycznie zaniknęły, pogrubione i często zdobione tłoczeniem daszki spełniały jedną z przypisywanych kapitałkom funkcji, tj. maskowały konstrukcję grzbietu książki od strony górnej i dolnej krawędzi. Dla opraw z XIX w. charakterystyczne były daszki cienkie i płasko leżące nad kapitałkami.

Specyficzny rodzaj daszku, będący forma przejściową pomiędzy daszkiem a kapitałką stanowi tzw. daszek lioński (coiffe lyonaise) zsunięty w głąb zawinięcia materiału, ulokowany bezpośrednio nad blokiem zamiast kapitałki.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Główka
Stopa

Grafika

• 

  il. 1. Daszek nad kapitałką - schemat (rys. K. Komsta-Sławińska)

• 

  Daszek nad kapitałką, daszek z rdzeniem zastępujący kapitałkę, daszek lioński, główka płaska bez daszku (rys. K. Komsta-Sławińska)

• 

  il. 2. Daszek w oprawie książki spełniający maskującą funkcję kapitałki.

Przypisy

1. Roberts M.T., Etherington D., A Dictionary of Descriptive Terminology, http://cool.conservation-us.org/don/ (data dostępu 11.07.2018)
2. Language of Bindings, http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/1240 9data dostępu 11.07. 2018)
3. Zjawiński Z., Introligatorstwo. Warszawa 1967.
4. M. Wolf-Lefranc, Ch. Vermuyse, La reliure, Paris 1957, s. 301.

Autor: M.P.G., E.P.