Szycie ściegiem w jodełkę: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
(Utworzono nową stronę "szycie ściegiem w jodełkę (na rybi grzbiet) (ang. herringbone sewing; wł. a spina di pesce), zwięzowy system szycia kodeksów. Zwięzy występują w postaci pasków...") |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | Szycie ściegiem w jodełkę (na rybi grzbiet) (ang. herringbone sewing; wł. a spina di pesce), zwięzowy system szycia kodeksów. Zwięzy występują w postaci pasków, przeciętych w połowie na takiej długości, jak wynosi grubość grzbietu. Wystające poza grzbiet nieprzecięte końcówki zwięzów służyły do mocowania przy bloku okładzin. Nić prowadzona była wokół zwięzów z jednoczesnym zadzierzgnięciem za nić poprzedniej składki, którymś z rodzajów ściegu w jodełkę. | |
==Historia== | ==Historia== | ||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
==Rodzaje ściegów w jodełkę== | ==Rodzaje ściegów w jodełkę== | ||
| − | * szycie ściegiem w jodełkę z arkadowym łączeniem składek - nić jest wprowadzana do następnej składki przez prosty | + | * szycie ściegiem w jodełkę z arkadowym łączeniem składek - nić jest wprowadzana do następnej składki przez prosty ścieg widoczny na grzbiecie bloku - arkadę. Charakterystyczne dla najstarszych kodeksów karolińskich. (il. 1) |
| − | * szycie ściegiem w jodełkę z plątnikiem - | + | * szycie ściegiem w jodełkę z plątnikiem - nić, zanim zostanie wprowadzano do następnej składki, jest zadzierzgiwana za nić składki poprzedniej, przez co powstaje widoczny na grzbiecie bloku ścieg łańcuszkowy - plątnik. (il. 2) |
| − | * szycie ściegiem w jodełkę z skrajnymi zwięzami przechodzącymi - | + | * szycie ściegiem w jodełkę z skrajnymi zwięzami przechodzącymi - nić jest wprowadzana do kolejnej składki tak, jak w ściegu w jodełkę z plątnikiem, z tym że odbywa się to na zwięzie usytuowanym w pewnej odległości od krawędzi bloku. (il.3) |
| − | * szycie | + | * szycie ściegiem w jodełkę z zwięzami kapitałkowymi - nić jest wprowadzana do kolejnej składki tak, jak w ściegu w jodełkę z skrajnymi zwięzami, z tym że zwięzy usytuowane są na krawędzi bloku, przy czym krawędź może być prosta, bądź lekko ścięta. (il. 4) |
| − | + | ||
| − | + | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 20: | Linia 18: | ||
* szycie gotyckie | * szycie gotyckie | ||
* szycie na zwięzy wypukłe | * szycie na zwięzy wypukłe | ||
| − | |||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | File: | + | File:Jod 1 szir 116.jpg|il. 1. szycie ściegiem w jodełkę z arkadowym łączeniem składek (rys. Szimai J.A., 2017, s. 116.) |
| − | File: | + | File:Jod 2k szir 116.jpg|il. 2. szycie ściegiem w jodełkę z plątnikiem (rys. Szimai J.A., 2017, s. 116.) |
| − | File: | + | File:Jod 3 szir 89.jpg|il. 3. szycie ściegiem w jodełkę z skrajnymi zwięzami przechodzącymi (rys. Szimai J.A., 2017, s. 89.) |
| + | File:Jod 4k szir 150.jpg|il. 4. szycie ściegiem w jodełkę z zwięzami kapitałkowymi (rys. Szimai J.A., 2017, s. 150.) | ||
| + | |||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 18:18, 12 wrz 2019
Szycie ściegiem w jodełkę (na rybi grzbiet) (ang. herringbone sewing; wł. a spina di pesce), zwięzowy system szycia kodeksów. Zwięzy występują w postaci pasków, przeciętych w połowie na takiej długości, jak wynosi grubość grzbietu. Wystające poza grzbiet nieprzecięte końcówki zwięzów służyły do mocowania przy bloku okładzin. Nić prowadzona była wokół zwięzów z jednoczesnym zadzierzgnięciem za nić poprzedniej składki, którymś z rodzajów ściegu w jodełkę.
Historia
Szycie ściegiem w jodełkę zidentyfikowano w kodeksach karolińskich z VIII w. i było dla nich charakterystyczne. Wyewoluowało ono bezpośrednio z szycia łańcuszkowego, gdzie nić zadzierzgiwana jest za nić składki poprzedniej. Wyróżnia się kilka rodzajów ściegu w jodełkę, co podyktowane jest głównie sposobem przeprowadzenia nici do składki następnej.
Rodzaje ściegów w jodełkę
- szycie ściegiem w jodełkę z arkadowym łączeniem składek - nić jest wprowadzana do następnej składki przez prosty ścieg widoczny na grzbiecie bloku - arkadę. Charakterystyczne dla najstarszych kodeksów karolińskich. (il. 1)
- szycie ściegiem w jodełkę z plątnikiem - nić, zanim zostanie wprowadzano do następnej składki, jest zadzierzgiwana za nić składki poprzedniej, przez co powstaje widoczny na grzbiecie bloku ścieg łańcuszkowy - plątnik. (il. 2)
- szycie ściegiem w jodełkę z skrajnymi zwięzami przechodzącymi - nić jest wprowadzana do kolejnej składki tak, jak w ściegu w jodełkę z plątnikiem, z tym że odbywa się to na zwięzie usytuowanym w pewnej odległości od krawędzi bloku. (il.3)
- szycie ściegiem w jodełkę z zwięzami kapitałkowymi - nić jest wprowadzana do kolejnej składki tak, jak w ściegu w jodełkę z skrajnymi zwięzami, z tym że zwięzy usytuowane są na krawędzi bloku, przy czym krawędź może być prosta, bądź lekko ścięta. (il. 4)
Zobacz też
- garby
- sposób szycia
- system szycia
- szycie karolińskie
- szycie romańskie
- szycie gotyckie
- szycie na zwięzy wypukłe
Grafika
il. 1. szycie ściegiem w jodełkę z arkadowym łączeniem składek (rys. Szimai J.A., 2017, s. 116.)
il. 2. szycie ściegiem w jodełkę z plątnikiem (rys. Szimai J.A., 2017, s. 116.)
il. 3. szycie ściegiem w jodełkę z skrajnymi zwięzami przechodzącymi (rys. Szimai J.A., 2017, s. 89.)
il. 4. szycie ściegiem w jodełkę z zwięzami kapitałkowymi (rys. Szimai J.A., 2017, s. 150.)
Przypisy
- Burdett E., The Craft of Bookbinding. A practical Handbook, West Vancouver, 1975.
- Devaux Y., Deux siècles de reliure, Paryż, 1981.
- Diehl E., Bookbinding its background and technique, Nowy Jork, 2014.
- Johnson A.W., The Thames and Hudson Mannual of Bookbinding, Londyn, 1978.
- Marks P.J.M., The British Library Guide to Bookbinding History and Techniques, Londyn, 1998.
- Middleton B.C., A History of English Craft Bookbinding Technique, Londyn, 1978.
- Miller J., Books will speak plain. A handbook for identifying and describing historical bindings, 2014.
- Miller J., Puzzle me this, Early bindings fragments in the Papyrology Collection of the University of Michigan Collection [w:] Sauve Mechanichals. Essays on the History of Bookbinding [red. J. Miller], Volume 2, 2015.
- 26. Montelatici Claudio, Alla ricerca del libro perduto. Note sull’ evolutione della tecnica di legatura, [w:] Biblioteche Oggi 5 (1987) 3.
- Pollard G., Early bookbinding manuals: An annotated list of technical accounts of bookbinding to 1840, 1984.
by Graham Pollard
- Szirmai J.A., The archeology of medieval bookbinding, New York, 2017.
Autor: MPG, B.W.
