Złocenie: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 17:54, 6 wrz 2019

Złocenie

Złocenie jest jednym z podstawowych sposobów dekorowania opraw. Do złocenia używano metalicznego złota, zwykle w płatkach, ale też w folii, w proszku złotej farby lub folii z prawdziwego złota, zarówno jednowarstwowej jak i wielowarstwowej. Zamiast złota używano także środków zastępczych: płatków szlagmetalu oraz metalicznych folii introligatorskich. Używano także metali innych niż złoto: srebra a nawet platyny, a identyczne do złocenia folią metaliczną jest tłoczenie folią pigmentową.

Złocenie prawdziwym złotem odbywa się po odtłuszczeniu (kwasem), zagruntowaniu (albuminą, klajstrem) oraz naniesieniu środka wiążącego, którym zwykle było białko jaja kurzego. Przyłożony do właściwego miejsca płatek złota jest następnie wtłaczany rozgrzanym tłokiem metalowym.

Złocenie ręczne

Złocenie maszynowe

Złocenie na zimno

(niem. Naßvergoldung) Złocenie na zimno jest najstarszym sposobem złocenia opraw, znanym w krajach Orientu od średniowiecza.

Technika złocenia na zimo jest realizowana na skórze, która musi być dogłębnie nawilżona. Następnie nakładany jest środek wiążący, płatek złota i następuje sprasowanie okładki z płaskim tłokiem. Tłoczenie następuje przy użyciu płaskich plakiet i prasy, samo sprasowanie musi trwać dłużej, aż do całkowitego wyschnięcia wilgoci i białka. To tłoczenia na zimo można było używać tłoków drewnianych, także drukarskich form drzeworytowych.

Złocenie krawędzi

Przeznaczone do złocenia krawędzie muszą zostać odpowiednio przygotowane. Po obcięciu są silnie zaprasowane w prasie belkowej (ew. w uchylnej prasie do oporkowania) i oszlifowane, albo ręcznie przy użyciu szkła, specjalnego noża zwanego cykliną lub papieru ściernego o drobnym ziarnie, albo też za pomocą mechanicznych szlifierek. Następnie powierzchnia jest powlekana bolusem rozrobionym w białku, a po przeschnięciu - środkiem wiążącym: białkiem jaja kurzego roztrzepanym i rozcieńczonym wodą albo też dostępną w handlu substancją o podobnym składzie (fixor). Na tak przygotowaną powierzchnie nakładane jest złoto płatkowe. Po przeschnięciu jest polerowane przez papier woskowany.

Współcześnie wypracowano zamienniki umożliwiające złocenie przy użyciu specjalnej folii do krawędzi. Jest wgrzewana poprzez docisk specjalnej nagrzewanej elastycznej rolki.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Tłoczenie
Zdobienia krawędzi
Tłoki introligatorskie

Grafika

• 

  Obrazek 1

• 

  Obrazek 2

Przypisy

1. Przypis 1
2. Przypis 2

Autor: E.P.