Szycie nowożytne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
Linia 2: Linia 2:
 
Określenie odnoszące się nie do charakterystyki systemu szycia, a wyróżnione w literaturze w odniesieniu do charakterystyki zmian w systemach szycia, jakie dokonały się po okresie średniowiecza. Odnosi się de facto do szycia systemem na zwięzy.
 
Określenie odnoszące się nie do charakterystyki systemu szycia, a wyróżnione w literaturze w odniesieniu do charakterystyki zmian w systemach szycia, jakie dokonały się po okresie średniowiecza. Odnosi się de facto do szycia systemem na zwięzy.
  
===Charakterystyka===
+
==Historia==
Wraz z wynalezieniem i popularyzacją książki drukowanej, pojawiła się potrzeba szybszego oprawiania książek. Służyły temu omawiane w dalszej części niniejszego opracowania szycia systemami omijającym i przemiennym, jak również szycie na zwięzy wpuszczane (zarówno skórzane jak i sznurkowe), łączone zawsze z szyciem prostym, również omówionym w dalszej części tego rozdziału . Blok książki był nacinany piłą w taki sposób, aby w powstałym nacięciu zmieściły się zwięzy . Co ciekawe, nacinanie grzbietu stosowane było już wcześniej, przy szyciu bezzwięzowym .
+
Stosowane powszechnie w starożytności i na początku średniowiecza szycie systemem bezzwięzowym, miało zasadnicze wady. Poważnym problemem konstrukcyjnym było zawieszenie okładzin. Najczęściej były one doszywane, co wiązało się z brakiem trwałości takiego zawieszenia i skutkowało najczęściej trwałym odłączeniem okładek od bloków. Ponadto, w kodeksach zszytych systemem bezzwięzowym, często z upływem czasu pojawiał się wklęśnięty grzbiet. Rozwiązaniem tego problemu okazało się szycie systemem na zwięzy, które zostało wynalezione w VIII wieku, w Europie zachodniej. Niemniej szycie systemem bezzwięzowym było stosowane jeszcze w okresie późnego średniowiecza, a w kodeksach bizantyńskich i islamskich dominowało jeszcze w epoce nowożytnej. Różnego rodzaju ściegi szycia systemu zwięzowego zostały jednak wymyślone w epoce nowożytnej, co należy wiązać z wynalezieniem i popularyzacją książki drukowanej. Wraz z tym pojawiła się potrzeba szybszego oprawiania książek. Służyły temu właśnie różnego rodzaju ściegi szycia systemu zwięzowego.  
Burdett pierwsze zastosowanie szycia na zwięzy wpuszczone przypisuje Nicholasowi Derome , jednak Yves Devaoux twierdzi, że praktyka ta została zapoczątkowana w warsztacie Aldusa Manutiusa . Cytując Pollarda, Middleton podaje, że sznurkowe zwięzy wpuszczane, były stosowane we Francji, w latach 1580 – 1680. W Anglii natomiast, szczególnie do cienkich książek w taniej oprawie z owczej skóry, do 1710 roku. Następnie, na około pół wieku, technika ta została zapomniana, a osobą, która ją wskrzesiła był introligator o nazwisku Johnson około roku 1760. W XVIII wieku zwięzy wpuszczane były bardzo popularne ze względu na to, że obniżały koszty dalszego oprawiania kodeksów oraz ułatwiały ich swobodne otwieranie. Bardzo często były stosowane przy szyciu na dwa zwięzy – przy książkach zszytych na cztery czy pięć zwięzów dużo częściej można się spotkać ze zwięzami wypukłymi.
+
Do szycia na zwięzy wpuszczane najczęściej stosowano cieńsze niż zwykle zwięzy . Burdett podaje, nie precyzując co prawda, czy jest to technika historyczna, czy też jedynie współcześnie stosowane rozwiązanie, że nacięcie bloku może przybierać różne kształty: trójkąta, prostokąta, kwadratu lub trapezu równobocznego, o dłuższym boku znajdującym się dalej od grzbietu skłądki.
+
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
Linia 12: Linia 10:
 
* szycie romańskie
 
* szycie romańskie
 
* szycie gotyckie
 
* szycie gotyckie
 
==Grafika==
 
 
<gallery>
 
File:Szirmai 184a.jpg|il. 1. Skórzany podwójny zwięz, prosty utworzony z jednego paska skóry. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 184)
 
File:Szirmai 184b.jpg|il. 2. Skórzany podwójny zwięz, prosty utworzony z dwóch skórzanych pasków. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 184)
 
File:Szirmai184c.jpg|il. 3. Skórzane pojedyncze skręcone zwięzy. (rys. Szirmai J.A., 2017, s. 184)
 
</gallery>
 
  
 
==Przypisy==
 
==Przypisy==

Wersja z 11:22, 5 wrz 2019

Szycie nowożytne

Określenie odnoszące się nie do charakterystyki systemu szycia, a wyróżnione w literaturze w odniesieniu do charakterystyki zmian w systemach szycia, jakie dokonały się po okresie średniowiecza. Odnosi się de facto do szycia systemem na zwięzy.

Historia

Stosowane powszechnie w starożytności i na początku średniowiecza szycie systemem bezzwięzowym, miało zasadnicze wady. Poważnym problemem konstrukcyjnym było zawieszenie okładzin. Najczęściej były one doszywane, co wiązało się z brakiem trwałości takiego zawieszenia i skutkowało najczęściej trwałym odłączeniem okładek od bloków. Ponadto, w kodeksach zszytych systemem bezzwięzowym, często z upływem czasu pojawiał się wklęśnięty grzbiet. Rozwiązaniem tego problemu okazało się szycie systemem na zwięzy, które zostało wynalezione w VIII wieku, w Europie zachodniej. Niemniej szycie systemem bezzwięzowym było stosowane jeszcze w okresie późnego średniowiecza, a w kodeksach bizantyńskich i islamskich dominowało jeszcze w epoce nowożytnej. Różnego rodzaju ściegi szycia systemu zwięzowego zostały jednak wymyślone w epoce nowożytnej, co należy wiązać z wynalezieniem i popularyzacją książki drukowanej. Wraz z tym pojawiła się potrzeba szybszego oprawiania książek. Służyły temu właśnie różnego rodzaju ściegi szycia systemu zwięzowego.

Zobacz też

  • systemy szycia
  • szycie karolińskie
  • szycie romańskie
  • szycie gotyckie

Przypisy

  1. Middleton B.C., A History of English Craft Bookbinding Technique, Londyn, 1978.
  2. Szirmai J.A., The archeology of medieval bookbinding, New York, 2017.

Autor: MPG, BW