Zapięcia kodeksów: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 27: | Linia 27: | ||
File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1 | File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1 | ||
File:Gwozdx.jpg|il. 3. ozdobny gwóźdź mocujący skórzany pasek zapinki do tylnej okładki, Antyfonarz bernardyński, właść. Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego w Świętej Annie (fot. J. Umer) | File:Gwozdx.jpg|il. 3. ozdobny gwóźdź mocujący skórzany pasek zapinki do tylnej okładki, Antyfonarz bernardyński, właść. Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego w Świętej Annie (fot. J. Umer) | ||
| − | File:Macchi zap1.jpg|il. 4. Przykłady różnego rodzaju ozdobnych gwoździ mocujących nasady do tylnych okładek kodeksów (rys. Macchi F., s. 80) | + | File:Macchi zap1.jpg|il. 4. Przykłady różnego rodzaju ozdobnych gwoździ mocujących nasady do tylnych okładek kodeksów (rys. Macchi F., 2002, s. 80.) |
| − | File: | + | File:Inkednasady LI.jpg|il. 5. Przykłady różnego rodzaju blaszek kotwiących (rys. Szirmai J.A., 1999, s. 252.) |
File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1 | File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1 | ||
File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1 | File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1 | ||
Wersja z 19:19, 6 sie 2019
Spis treści
Zapięcie (klamry)
ang. Fastening; fr. fermoir; łac. clausurae; niem. Buchverschluss, Schliesse; wł. chiusura, fermaglio). Okucie kodeksu o funkcji ochronnej, zapobiega rozchylaniu się okładek i tym samym przedostawaniu się do wnętrza bloku zanieczyszczeń, owadów, a także powstawania deformacji bloku, szczególnie pergaminowych kart w wyniku niestabilnych warunków klimatycznych. Jest de facto element dociskowy.
Budowa i mechanizm działania
Zapięcia zbudowane są z elementów nieruchomo przymocowanych do okładki kodeksu - zaczep (ang. Catch plate, niem. Lager, wł. graffa) oraz z części ruchomych - zapinka (ang. Clasp; niem. Spange, wł. contrograffe). Umieszczenie zapinki w zaczepie powoduje zamknięcie kodeksu. Zaczepami są różnego rodzaju blaszki, płytki metalowe z wyciętymi okienkami lub wygięte w odpowiedni sposób. Zapinki to różnego rodzaju haczyki, oczka, kapturki, paski z metalowymi płytkami lub pętelkami. Zasadniczo zapięcia dzielą się na zapięcia w pełni metalowe i paskowe (il. 1, 2). Zapinki do dolnej okładki mocowano mniej lub bardziej ozdobnymi gwoźdźmi (ang. nail; fr. clou; niem. Nagel, wł. chiodi) (il. 3, 4), pod które najczęściej podkładano blaszki kotwiące (ang. anchor plates, niem. Gegenblech). Kotwy mogły być bardzo proste, mieć różne kształty (il. 5), czasem bardzo wyszukane
W Europie Środkowej montowano zazwyczaj dwa zapięcia na przedniej krawędzi kodeksu. w Europie Południowej dodawano jeszcze po jednym na górnej i dolnej krawędzi.
Śródtytuł
Lista
- Punkt 1
- Punkt 2
- Punkt 2.1
- Punkt 2.2
- Punkt 2
Zobacz też
Grafika
Obrazek 1
Obrazek 1
il. 3. ozdobny gwóźdź mocujący skórzany pasek zapinki do tylnej okładki, Antyfonarz bernardyński, właść. Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego w Świętej Annie (fot. J. Umer)
il. 4. Przykłady różnego rodzaju ozdobnych gwoździ mocujących nasady do tylnych okładek kodeksów (rys. Macchi F., 2002, s. 80.)
il. 5. Przykłady różnego rodzaju blaszek kotwiących (rys. Szirmai J.A., 1999, s. 252.)
Obrazek 1
Obrazek 1
Obrazek 1
Obrazek 1
Obrazek 1
Obrazek 1
Obrazek 1
Przypisy
- Adler G., Handbuch Buchverschluss und Buchbeschlag, Wiesbaden, 2010,
- Ciesielczyk M., Metalowe zapinki w książkach. Historia i technika, Praca magisterska [promotor: dr H. Rosa], Toruń UMK, 1999, maszynopis.
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski], Wrocław, 1971.
- Kurpik W, Uwagi o niektórych elementach oprawy i ich roli w ochronie książki, Ochrona Zabytków, 1982, Tom 35 , Numer 3-4 (138-139).
- Macchi F., Dizionario Illustrato Della Legature, Milano 2002.
- J.A. Szirmai, *The Archeology of Medieval Bookbinding*. London -New York 1999.Przypis 1
Autor: MPG
