Wklejane oprawy: Różnice pomiędzy wersjami
(→Technologia) |
(→Wklejane oprawy) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
(teczkowe oprawy, kartonaż, Bradel) (ang. case bindings, niem. Deckeneinband, fr. cartonnage, Bradel) | (teczkowe oprawy, kartonaż, Bradel) (ang. case bindings, niem. Deckeneinband, fr. cartonnage, Bradel) | ||
| − | + | Nieorganiczna oprawa twarda wykonywana w ten sposób, że okładka jest sporządzana oddzielnie od bloku książki i łączona z nim poprzez przyklejenie wyklejek i materiałów wzmacniających w końcowej fazie procesu oprawiania. | |
| − | + | ||
===Historia=== | ===Historia=== | ||
Prekursorem oprawy wklejanej był francuski introligator Alexis Pierre Bradel, który w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 r. a 1809 r.) skonstruował oprawę uproszczoną, nazwaną następnie od jego imienia [[Bradel|oprawą à la Bradel]]. Pierwotnie Bradel całą okładkę wykonywał z jednego użytku cienkiej tektury, którą przełamywał w przegubie, a następnie oblekał papierem. Z czasem w miejsce jednej tekturki zaczęto stosować dwie odrębne tekturowe okładzinówki oraz kartonową grzbietówkę, które montowano na pasku papieru, a następnie oklejano materiałem obłóczkowym. | Prekursorem oprawy wklejanej był francuski introligator Alexis Pierre Bradel, który w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 r. a 1809 r.) skonstruował oprawę uproszczoną, nazwaną następnie od jego imienia [[Bradel|oprawą à la Bradel]]. Pierwotnie Bradel całą okładkę wykonywał z jednego użytku cienkiej tektury, którą przełamywał w przegubie, a następnie oblekał papierem. Z czasem w miejsce jednej tekturki zaczęto stosować dwie odrębne tekturowe okładzinówki oraz kartonową grzbietówkę, które montowano na pasku papieru, a następnie oklejano materiałem obłóczkowym. | ||
Wersja z 21:02, 13 maj 2022
Wklejane oprawy
(teczkowe oprawy, kartonaż, Bradel) (ang. case bindings, niem. Deckeneinband, fr. cartonnage, Bradel)
Nieorganiczna oprawa twarda wykonywana w ten sposób, że okładka jest sporządzana oddzielnie od bloku książki i łączona z nim poprzez przyklejenie wyklejek i materiałów wzmacniających w końcowej fazie procesu oprawiania.
Historia
Prekursorem oprawy wklejanej był francuski introligator Alexis Pierre Bradel, który w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 r. a 1809 r.) skonstruował oprawę uproszczoną, nazwaną następnie od jego imienia oprawą à la Bradel. Pierwotnie Bradel całą okładkę wykonywał z jednego użytku cienkiej tektury, którą przełamywał w przegubie, a następnie oblekał papierem. Z czasem w miejsce jednej tekturki zaczęto stosować dwie odrębne tekturowe okładzinówki oraz kartonową grzbietówkę, które montowano na pasku papieru, a następnie oklejano materiałem obłóczkowym.
Pomysł Bradela został upowszechniony w XIX w. w procesie w oprawie masowej, fabrycznej, gdyż nie połączona z blokiem okładka była wygodnym półfabrykatem do maszynowego tłoczenia dekoracji.
Współcześnie w technice wklejanej są wykonywane nie tylko wszystkie oprawy maszynowe, ale także zdecydowana większość ręcznych opraw rzemieślniczych.
Technologia
Połączenie składek w blok może być zrealizowane różnymi metodami – uszyty ręcznie nićmi na kryte zwięzy (wcięte sznurki) lub tasiemki, zszyty maszynowo na paski merli, a nawet połączony bezszyciowo (klejony). Blok musi posiadać wyklejki, wskazane są także skrzydełka merli lub scezura. Blok podlega zwykłej obróbce: obcięciu krawędzi, wyokrągleniu grzbietu. Może zostać zaopatrzony w woreczek. Wykonanie okładek polega na połączeniu tekturowych okładzinówek oraz grzbietówki albo na pomocniczym papierowym pasku, albo bezpośrednio na materiale obleczeniowym. W przypadku okładek jednolitych – na płóciennym, papierowym lub skórzanym użytku obleczenia, w przypadku okładek kombinowanych – montaż następuje na pasku materiału występującym na grzbiecie, a następnie obleczone zostają pozostałe powierzchnie okładzin. Zmontowane okładki mogą zostać poddane dekoracji, w szczególności wytłaczaniu maszynowemu, zarówno na obu okładzinach jak i na grzbiecie. Gotowe okładki są łączone z blokiem poprzez przyklejenie wyklejek oraz materiałów wzmacniających (wąsy, scezura) do wewnętrznej strony okładek. Zawieszenie okładki może być poprzedzone połączeniem w grzbiecie (woreczka na grzbiecie bloku z grzbietówką na wewnętrznej stronie okładki), a w kolejnym kroku następuje przyklejenie wyklejek.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Bradel
Zawieszanie okładki
Grafika
Wykonanie bloku. Rys. K. Komsta-Sławińska
Zmontowana okładka. Rys. K. Komsta-Sławińska
Tłoczenie okładek. Rys. K. Komsta-Sławińska
Zawieszanie okładek. Rys. K. Komsta-Sławińska
Przypisy
- Z. Zjawiński, Introligatorstwo, Warszawa 1965, s. 164-178.
Autor: E.P.
