Haftowane oprawy: Różnice pomiędzy wersjami
(→Grafika) |
(→Grafika) |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
<gallery> | <gallery> | ||
File:Modlitewnik Anny Jagielonki.jpg|Haftowana perłami oprawa darowana Akademii Krakowskiej przez królową Annę Jagiellonkę, 1582 | File:Modlitewnik Anny Jagielonki.jpg|Haftowana perłami oprawa darowana Akademii Krakowskiej przez królową Annę Jagiellonkę, 1582 | ||
| − | File:Haftowana koralikami.jpg|Oprawa haftowana koralikami, ok. | + | File:Haftowana koralikami.jpg|Oprawa haftowana koralikami, ok. 1840. |
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 22:47, 15 mar 2021
Spis treści
Haftowane oprawy
(ang. embordered bookbindings, fr. reliures en broderie, niem. Stickereieinbände)
Oprawy, których obleczenie zostało ozdobione haftem. Podłożem do haftu były tkaniny, a haft stanowił pierwotnie zamiennik drogich tkanin brokatowych. Haft nie jest techniką introligatorską, najczęściej przeznaczony na oprawę użytek był wcześniej przygotowany i pokryty haftem poza pracownią introligatorską, introligator tylko wprawiał go w okładkę.
Pod względem technicznym rozróżnia się hafty ze względu na podłoże: haft na aksamicie, atłasie i płótnie. Haft wykonywano nićmi, używano doń kamieni szlachetnych, korali, pereł, naszywano taśmy, druciki, sznureczki, spirale, bajorki, cekiny, borty i inne wyroby pasmanteryjne wykonane z użyciem metali szlachetnych. Stosowano różne ściegi hafciarskie, takie jak ścieg wypukły na podkładzie, ścieg płaski, satynowy, kładziony, za igłą, sznureczkowy, łańcuszkowy, rozłupany, krzyżykowy i inne oraz stosowano aplikacje. Specyficznym rodzajem był haft drobnymi koralikami na kanwie, którym pokrywano całą powierzchnię na podobieństwo mozaiki.
Haftem ozdabiano szczególnie wytworne oprawy, zwłaszcza księgi liturgiczne, modlitewniki, księgi związane z ceremoniałem świeckim, oprawy dokumentów o szczególnej randze, egzemplarze dedykacyjne i przeznaczone na prezenty, sztambuchy, teki czy pugilaresy. Oprawy haftowane nie stanowiły dobrej ochrony dla bloku, przeciwnie, zwykle były delikatne i same wymagały ochronnego futerału.
Ikonografia opraw haftowanych obejmuje przede wszystkim dekoracje heraldyczne, ornamentykę roślinną i dekoracje figuralne, zwłaszcza sceny biblijne, przedstawienia symboliczne i portrety.
Zobacz też
Grafika
Haftowana perłami oprawa darowana Akademii Krakowskiej przez królową Annę Jagiellonkę, 1582
Oprawa haftowana koralikami, ok. 1840.
Przypisy
- Tomaszewski J., Oprawy haftowane i tekstylne z XVI-XIX wieku w zbiorach polskich, Warszawa 2013.
Autor: E.P.
