Kapitałka etiopska: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 19:13, 6 lis 2018

Nazwy w innych językach

Ang. Ethiopian endband, niem. Äthiopisch Kapital, cz. etiopský kapitálek

Opis

Kapitałka etiopska należy do grupy kapitałek ksiąg basenu Morza Śródziemnego i orientalnych. Kapitałka z przeplecionych pasków skóry, które doszywano do kodeksu najczęściej po oprawieniu (il. 1). Wystające poza grzbiet końce pasków są doszywane do szycia bloku. Pozostała część przeplecionych pasków jest doszywana przez obleczenie, co uwidacznia się na grzbiecie jako dwa rzędów szwów (il. 2).

Informacje

Kodeksy etiopskie zalicza się (Szirmai) do grupy kodeksów dziedzictwa krajów Morza Śródziemnego ze względu na fakt, że przez wieki Etiopia miała kontakt z kościołem koptyjskim i Bizancjum i była pod silnym wpływem ich kultury. Pierwsze kodeksy etiopskie powstały ok. IV w., tj. po dotarciu do Etiopii chrześcijaństwa, za pośrednictwem syryjskich misjonarzy. Arabski podbój Egiptu w VII wieku odseparował Etiopię od większości chrześcijan na 600 ‒ 700 lat i dopiero ok. XVI w. księgi z tego kraju zaczęły trafiać do Europy. Większość znanych dziś przykładów kodeksów etiopskich pochodzi z XVI ‒ XIX wieku, jednak istnieją także starsze egzemplarze. Są to obiekty głównie o tematyce religijnej spisane w języku Ghe’ez, w wielu przypadkach zdobione barwnymi miniaturami. Szycie bloku jest łańcuszkowe z nicią zamocowaną w drewnianych okładzinach obleczonych w skórę. Kapitałki etiopskie montowane były przy kodeksach po ich oprawieniu, zatem są one raczej elementem oprawy, a nie bloku. Składają się one z dwóch charakterystycznie splecionych ze sobą pasków skóry o szerokości od 6 ‒ 10 mm (il. 3) i przedłużonych poza grzbiet o 40 ‒ 60 mm. Rzemienie mogły być barwione na jeden lub dwa kolory. Doszywano je do bloku przez składki i obleczenie grzbietu, co było widoczne na grzbietach opraw (il. 4). Nić doszywająca kapitałkę mogła być wykonana z jelita i często jest inna niż nić szycia bloku.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
można i tak
link lokalny

Grafika

• 

  il. 1. Schemat kapitałki etiopskiej, rys. M. Dorębska

• 

  il. 2. Schemat doszycia kapitałki etiopskiej do skórzanego obleczenia, rys. M. Dorębska

• 

  il. 3. Paski skóry tworzące kapitałkę etiopską przed i po zapleceniu.

• 

  il. 4. Kapitałka etiopska rzemienna. Splecione paski skóry są położone na krawędzi bloku przy grzbiecie i doszyte przez obleczenie. (rys. Szirmai)

• 

  il. 5. Kapitałka etiopska z pasków skóry w trzech kolorach.

• 

  il. 6. Kodeks etiopski z widocznym na grzbiecie mocowaniem kapitałki nicią.

Przypisy

1. Przypis 1

Autor: P.M.