Karta: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | == | + | ==Karta== |
Karta (łac. charta – papier) podstawowy element bloku książki, jego najmniejsza część składowa, powstała przez złożenie arkusza papieru. Zazwyczaj są numerowane (zob. foliacja). Dawniej (przed wynalezieniem i upowszechnieniem papieru) karty w rękopisach pergaminowych nazywano „folium” (łac. liść). Karta ma dwie strony: recto (prawą, wierzchnią, pierwszą) i verso (lewą, odwrotną, drugą). | Karta (łac. charta – papier) podstawowy element bloku książki, jego najmniejsza część składowa, powstała przez złożenie arkusza papieru. Zazwyczaj są numerowane (zob. foliacja). Dawniej (przed wynalezieniem i upowszechnieniem papieru) karty w rękopisach pergaminowych nazywano „folium” (łac. liść). Karta ma dwie strony: recto (prawą, wierzchnią, pierwszą) i verso (lewą, odwrotną, drugą). | ||
| − | ==Strefy kart== | + | |
| + | ===Strefy kart=== | ||
Na kartach kodeksu można wyróżnić następujące strefy (ang. leaves features): | Na kartach kodeksu można wyróżnić następujące strefy (ang. leaves features): | ||
rynnę (ang.gutters) - wewnętrzna część pomiędzy kartami w bloku, | rynnę (ang.gutters) - wewnętrzna część pomiędzy kartami w bloku, | ||
| Linia 9: | Linia 10: | ||
marginesy (ang.margins) – niezapisane lub niezadrukowane fragmenty kart znadujące się przy ich krawędziach | marginesy (ang.margins) – niezapisane lub niezadrukowane fragmenty kart znadujące się przy ich krawędziach | ||
liniowanie (ang. ruling); | liniowanie (ang. ruling); | ||
| − | ==Otwory na kartach== | + | |
| + | ===Otwory na kartach=== | ||
Na kartach można zidentyfikować różne otwory. W rękopisach pergaminowych przy krawędzi zewnętrznej kart znajdują się drobne otwory (dziurki) służące do liniowania. W starych drukach można niekiedy zauważyć na kartach otwory “podrukarskie" (ang. press-pin holes) są one śladem znaczników istniejących w dawnych prasach drukarskich celem uzyskania równego rozłożenia druku na wszystkich kartach. W najwcześniejszych prasach, gdy “czarna sztuka” nie była jeszcze dostatecznie opanowana, tych znaczników było dużo, dlatego w inkunabułach można zidentyfikować więcej otworów “podrukarskich” niż w późniejszych drukach. Znajdują się one w różnych miejscach w zależności od ułożenia arkusza, w formatach folio zazwyczaj przy grzbiecie i można je pomylić z otworami od szycia książki. | Na kartach można zidentyfikować różne otwory. W rękopisach pergaminowych przy krawędzi zewnętrznej kart znajdują się drobne otwory (dziurki) służące do liniowania. W starych drukach można niekiedy zauważyć na kartach otwory “podrukarskie" (ang. press-pin holes) są one śladem znaczników istniejących w dawnych prasach drukarskich celem uzyskania równego rozłożenia druku na wszystkich kartach. W najwcześniejszych prasach, gdy “czarna sztuka” nie była jeszcze dostatecznie opanowana, tych znaczników było dużo, dlatego w inkunabułach można zidentyfikować więcej otworów “podrukarskich” niż w późniejszych drukach. Znajdują się one w różnych miejscach w zależności od ułożenia arkusza, w formatach folio zazwyczaj przy grzbiecie i można je pomylić z otworami od szycia książki. | ||
| − | ==Rozróżnienie kart w kodeksie== | + | |
| + | ===Rozróżnienie kart w kodeksie=== | ||
W kodeksach, niezależnie od czasu i miejsca powstania można rozróżnić następujące karty: | W kodeksach, niezależnie od czasu i miejsca powstania można rozróżnić następujące karty: | ||
karty właściwe (blok książki) | karty właściwe (blok książki) | ||
| Linia 25: | Linia 28: | ||
[[karty przybyszowe]] <br> | [[karty przybyszowe]] <br> | ||
| − | + | ==Grafika== | |
<gallery> | <gallery> | ||
Wersja z 08:27, 26 wrz 2020
Spis treści
Karta
Karta (łac. charta – papier) podstawowy element bloku książki, jego najmniejsza część składowa, powstała przez złożenie arkusza papieru. Zazwyczaj są numerowane (zob. foliacja). Dawniej (przed wynalezieniem i upowszechnieniem papieru) karty w rękopisach pergaminowych nazywano „folium” (łac. liść). Karta ma dwie strony: recto (prawą, wierzchnią, pierwszą) i verso (lewą, odwrotną, drugą).
Strefy kart
Na kartach kodeksu można wyróżnić następujące strefy (ang. leaves features): rynnę (ang.gutters) - wewnętrzna część pomiędzy kartami w bloku, grzbiet (ang. ridge) – zewnętrzna część złożenia karty, strony (ang. pages), obszar tekstu (ang. text areas) – zapisane lub zadrukowane miejsce na stronie, marginesy (ang.margins) – niezapisane lub niezadrukowane fragmenty kart znadujące się przy ich krawędziach liniowanie (ang. ruling);
Otwory na kartach
Na kartach można zidentyfikować różne otwory. W rękopisach pergaminowych przy krawędzi zewnętrznej kart znajdują się drobne otwory (dziurki) służące do liniowania. W starych drukach można niekiedy zauważyć na kartach otwory “podrukarskie" (ang. press-pin holes) są one śladem znaczników istniejących w dawnych prasach drukarskich celem uzyskania równego rozłożenia druku na wszystkich kartach. W najwcześniejszych prasach, gdy “czarna sztuka” nie była jeszcze dostatecznie opanowana, tych znaczników było dużo, dlatego w inkunabułach można zidentyfikować więcej otworów “podrukarskich” niż w późniejszych drukach. Znajdują się one w różnych miejscach w zależności od ułożenia arkusza, w formatach folio zazwyczaj przy grzbiecie i można je pomylić z otworami od szycia książki.
Rozróżnienie kart w kodeksie
W kodeksach, niezależnie od czasu i miejsca powstania można rozróżnić następujące karty: karty właściwe (blok książki) karty integralne karty ochronne karty przybyszowe
Zobacz też
blok książki
karty integralne
karty ochronne
karty przybyszowe
Grafika
Obrazek 1
Obrazek 2
Obrazek 3
Obrazek 4
Przypisy
- Przypis 1
Autor: MPG
