Oporek: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 6: | Linia 6: | ||
W dawnych oprawach oporek powstawał samoczynnie, był konsekwencją szycia składek nićmi, których obecność automatycznie poszerzała grubość grzbietu. Po zamocowaniu okładzin grzbiet ulegał rozchyleniu. | W dawnych oprawach oporek powstawał samoczynnie, był konsekwencją szycia składek nićmi, których obecność automatycznie poszerzała grubość grzbietu. Po zamocowaniu okładzin grzbiet ulegał rozchyleniu. | ||
| − | W XIX wieku zaczęto celowo opracowywać grzbiet przez obijanie go młotkiem, tak by powstał wydatny oporek. Był on wymaganym elementem oprawy w technice francuskiej, w której wynosi 90°. | + | W XIX wieku zaczęto celowo opracowywać grzbiet przez obijanie go młotkiem, tak by powstał wydatny oporek. Był on wymaganym elementem oprawy w technice francuskiej, w której wynosi 90°. Okładziny są podczas montażu dosunięte do samego oporka i całkowicie wchodzą w zagłębienie. |
W innych oprawach oporek była płytszy - 45°. Czasami jego wykonanie nie wymaga obijania młotkiem, w przypadku mocno "naszytych" grzbietów, tj. takich gdzie nici powodują zgrubienie grzbietu, wystarcza zaprasowanie zaklejonego bloku, w ten sposób, by grzbiet był wysunięty poza belki/deski. | W innych oprawach oporek była płytszy - 45°. Czasami jego wykonanie nie wymaga obijania młotkiem, w przypadku mocno "naszytych" grzbietów, tj. takich gdzie nici powodują zgrubienie grzbietu, wystarcza zaprasowanie zaklejonego bloku, w ten sposób, by grzbiet był wysunięty poza belki/deski. | ||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
Grzbiet uszytego bloku książki jest zaklejany klejem, a po przeschnięciu wyokrąglany. Następnie wraz z deskami zaciśnięty w prasie belkowej. Książka wystaje poza deski kilka milimetrów. Prasa ustawiana jest w ten sposób, by grzbiet znalazł się poziomo ponad prasą a następnie jest odpowiednio obijany młotkiem, wskutek czego skrajne składki odchylają się na zewnątrz. Następnie profil jest utrwalany ponownym zaklejeniem. | Grzbiet uszytego bloku książki jest zaklejany klejem, a po przeschnięciu wyokrąglany. Następnie wraz z deskami zaciśnięty w prasie belkowej. Książka wystaje poza deski kilka milimetrów. Prasa ustawiana jest w ten sposób, by grzbiet znalazł się poziomo ponad prasą a następnie jest odpowiednio obijany młotkiem, wskutek czego skrajne składki odchylają się na zewnątrz. Następnie profil jest utrwalany ponownym zaklejeniem. | ||
| − | Zależnie od rodzaju oprawy wykonuje się mniej lub bardziej szeroki oporek. | + | Zależnie od rodzaju oprawy wykonuje się mniej lub bardziej szeroki oporek. Dla nabijania oporka w oprawie francuskiej stosuje się specjalnie przygotowane deski ze skośną fazą, pozwalające nabić oporek o kącie większym niż 90°, należy bowiem liczyć się z tym, że podczas schnięcia oporek nieco się cofnie. |
| − | + | ||
| − | + | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 28: | Linia 26: | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| + | File:Oporek 2.jpg|Oporek 45°. | ||
| + | File:OPOREK.jpg|Oporek 90°. | ||
File:Nabijanie oporka.JPG|Nabijanie oporka. | File:Nabijanie oporka.JPG|Nabijanie oporka. | ||
| − | |||
| − | |||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 06:10, 27 paź 2019
Spis treści
Oporek
(kaszerowany grzbiet) (niem. Abpressen)
Rozszerzony profil grzbietu książki, przypominający przekrój grzybka.
W dawnych oprawach oporek powstawał samoczynnie, był konsekwencją szycia składek nićmi, których obecność automatycznie poszerzała grubość grzbietu. Po zamocowaniu okładzin grzbiet ulegał rozchyleniu.
W XIX wieku zaczęto celowo opracowywać grzbiet przez obijanie go młotkiem, tak by powstał wydatny oporek. Był on wymaganym elementem oprawy w technice francuskiej, w której wynosi 90°. Okładziny są podczas montażu dosunięte do samego oporka i całkowicie wchodzą w zagłębienie.
W innych oprawach oporek była płytszy - 45°. Czasami jego wykonanie nie wymaga obijania młotkiem, w przypadku mocno "naszytych" grzbietów, tj. takich gdzie nici powodują zgrubienie grzbietu, wystarcza zaprasowanie zaklejonego bloku, w ten sposób, by grzbiet był wysunięty poza belki/deski.
W technologii oprawy przemysłowej zarzucono wykonywanie oporka. Bywał wykonywany czasami dla opraw luksusowych, ciężkich tomów, którym grozi deformacja (opadanie) grzbietu. Oporkowanie przetrwało także w introligatorstwie angielskim, w którym nawet oprawy przemysłowe uzyskiwały oporek. Dla przyspieszenia oporkowania skonstruowano specjalną maszynę do oporkowania.
Technika wykonania
Grzbiet uszytego bloku książki jest zaklejany klejem, a po przeschnięciu wyokrąglany. Następnie wraz z deskami zaciśnięty w prasie belkowej. Książka wystaje poza deski kilka milimetrów. Prasa ustawiana jest w ten sposób, by grzbiet znalazł się poziomo ponad prasą a następnie jest odpowiednio obijany młotkiem, wskutek czego skrajne składki odchylają się na zewnątrz. Następnie profil jest utrwalany ponownym zaklejeniem.
Zależnie od rodzaju oprawy wykonuje się mniej lub bardziej szeroki oporek. Dla nabijania oporka w oprawie francuskiej stosuje się specjalnie przygotowane deski ze skośną fazą, pozwalające nabić oporek o kącie większym niż 90°, należy bowiem liczyć się z tym, że podczas schnięcia oporek nieco się cofnie.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Francuska oprawa
Maszyna do oporkowania
Grafika
Oporek 45°.
Oporek 90°.
Nabijanie oporka.
Przypisy
- Z. Zjawiński, Introligatorstwo, Warszawa 1965, s. 182-184.
Autor: E.P.
