Francuska oprawa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Francuska oprawa)
Linia 2: Linia 2:
 
(niem. Franzband)  
 
(niem. Franzband)  
  
−
Oprawa francuska wzorowana jest na technice oprawy stosowanej od średniowiecza, ukształtowała się i zyskała swą nazwę w XIX wieku. Najistotniejszą jej cechą jest typ konstrukcji, czyli połączenia bloku książki z okładką. Książka musi być zszyta na sznurkowe zwięzy, których końcówki, tzw. "wąsy" są przeciągnięte przez otwory wywiercone w okładzinach. O ile jednak w średniowieczu okładziny sporządzano z drewna, a sznurki, po przeciągnięciu zamocowywano kolkami, to w wieku XIX okładki sporządzano z tektury, a końcówki zwięzów, po przeciągnięciu przez otwory, przyklejano. Oprawę francuską cechuje też wysoki oporek, czyli rozszerzony profil grzbietu książki, uzyskany przez odpowiednie obicie go młotkiem. Okładziny zamocowane są przy samym bloku, bez dystansu, charakterystycznego rowka obecnego we współcześnie wykonywanych oprawach. "Wchodzą" one w zagłębienie oporka, tak że grzbiet przechodzi bez żadnego uskoku w okładkę. Za to po otwarciu okładki, przy przegubie powstaje charakterystyczny schodek.
+
===Konstrukcja===
−
W partii grzbietowej skóra może być połączona trwale z grzbietem bloku lub też może być odseparowana kartonowym usztywnieniem, tzw. grzbietówką. Cechą charakterystyczną oprawy francuskiej jest spłaszczenie fałdu skóry nad kapitałką, tzw. "kapturek" lub "daszek". Wiele opraw francuskich posiada garby zwięzów na grzbiecie, choć współcześnie nie jest to element obowiązkowy.  
+
Oprawa francuska to technika oprawy ukształtowana w XIX wieku, wzorowana na tradycyjnej oprawie organicznej stosowanej od średniowiecza. Najistotniejszą jej cechą jest typ konstrukcji, czyli połączenia bloku książki z okładką.  
−
Oprawa francuska jest obleczona skórą, może też być półskórkiem, wówczas oprawę nazywano "Halbfrazband". Taka właśnie jest omawiana oprawa Latarni magicznej. Na grzbiecie i przygrzbietowych częściach okładzin znajduje się niebieska skóra o grubym groszku - tzw. marokin. Skóra pokrywa znaczną część okładzin, bibliofile mówią o takiej oprawie - szeroki półskórek.  
+
 
−
Oprawa ma grzbiet zwarty, skóra jest naklejona bezpośrednio na grzbiet bloku książki. Na grzbiecie znajdują się cztery garby zwięzów, są to zwięzy prawdziwe, a więc uwypuklono sznurki, stanowiące konstrukcję szycia i późniejszego mocowania okładek. Zwięzy są dość wydatne, wysokie, zapewne introligator powiększył je (paskami skóry lub tektury), zanim oblekł grzbiet skórą
+
Książka musi być zszyta na sznurkowe zwięzy, których końcówki, tzw. "wąsy" są przeciągnięte przez otwory wywiercone w okładzinach. O ile jednak w średniowieczu okładziny sporządzano z drewna, a sznurki, po przeciągnięciu zamocowywano kolkami, to w wieku XIX okładki sporządzano z tektury, a końcówki zwięzów, po przeciągnięciu przez otwory, przyklejano.  
 +
 
 +
===Oporek===
 +
Oprawę francuską cechuje też wysoki oporek, czyli rozszerzony profil grzbietu książki, uzyskany przez odpowiednie obicie go młotkiem. Okładziny zamocowane są przy samym bloku, bez odsadki. "Wchodzą" one w zagłębienie oporka, tak że grzbiet przechodzi bez żadnego uskoku w okładkę. Natomiast we wnętrzu, po otwarciu okładki, przy przegubie powstaje charakterystyczny schodek.
 +
 
 +
===Grzbiet===
 +
Oprawa francuska może mieć grzbiet zwarty lub odpadający. Na grzbiecie mogą być garby zwięzów.
 +
 
 +
W oprawie z grzbietem zwartym skóra jest naklejona bezpośrednio na grzbiet bloku. Jeśli oprawa jest wyposażona w garby na grzbiecie, to są to zwięzy prawdziwe, czyli konstrukcyjne sznurki uwypuklone pod skórą. Dla lepszego efektu zwięzy bywają podwyższane przez pasek skóry lub tektury.
 +
 
 +
Oprawa z grzbietem odpadającym posiada grzbietówkę, czyli pasek kartonu, odseparowujący grzbiet oprawy od grzbietu bloku. Ewentualne garby w oprawie z grzbietem odpadającym to tzw. sztuczne zwięzy, a więc paski skóry lub tektury wklejone pomiędzy grzbietówkę a skórę, posiadajace jedynie cel dekoracyjny.
 +
 
 +
===Obleczenie===
 +
 
 +
Oprawa francuska jest oblekana na zamontowanych okładkach. Zwykle obleczeniem jest skóra, czasem jest to półskórek, wówczas oprawa zwana jest "Halbfranzband".
 +
 
 +
===Daszek===
 +
 
 +
Cechą charakterystyczną oprawy francuskiej jest spłaszczenie fałdu skóry nad kapitałką, tzw. daszek (kapturek). Ponadto rogi tektury przy kapitałce są ścięte, tak że w okładce powstają małe wcięcia.  
 +
 
 +
===Wyklejka===
 +
Przyklejenie wyklejki następuje w pozycji rozwartych okładek. Istotne jest staranne przyklejenie wyklejki na przegubie oraz wysuszenie w tej pozycji, dzięki czemu naddatek materiału wyklejkowego pozwala następnie na swobodne otwieranie książki i nie zachodzi zjawisko "ciągnięcia się" kart za okładką.
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==

Wersja z 15:37, 15 lip 2019

Francuska oprawa

(niem. Franzband)

Konstrukcja

Oprawa francuska to technika oprawy ukształtowana w XIX wieku, wzorowana na tradycyjnej oprawie organicznej stosowanej od średniowiecza. Najistotniejszą jej cechą jest typ konstrukcji, czyli połączenia bloku książki z okładką.

Książka musi być zszyta na sznurkowe zwięzy, których końcówki, tzw. "wąsy" są przeciągnięte przez otwory wywiercone w okładzinach. O ile jednak w średniowieczu okładziny sporządzano z drewna, a sznurki, po przeciągnięciu zamocowywano kolkami, to w wieku XIX okładki sporządzano z tektury, a końcówki zwięzów, po przeciągnięciu przez otwory, przyklejano.

Oporek

Oprawę francuską cechuje też wysoki oporek, czyli rozszerzony profil grzbietu książki, uzyskany przez odpowiednie obicie go młotkiem. Okładziny zamocowane są przy samym bloku, bez odsadki. "Wchodzą" one w zagłębienie oporka, tak że grzbiet przechodzi bez żadnego uskoku w okładkę. Natomiast we wnętrzu, po otwarciu okładki, przy przegubie powstaje charakterystyczny schodek.

Grzbiet

Oprawa francuska może mieć grzbiet zwarty lub odpadający. Na grzbiecie mogą być garby zwięzów.

W oprawie z grzbietem zwartym skóra jest naklejona bezpośrednio na grzbiet bloku. Jeśli oprawa jest wyposażona w garby na grzbiecie, to są to zwięzy prawdziwe, czyli konstrukcyjne sznurki uwypuklone pod skórą. Dla lepszego efektu zwięzy bywają podwyższane przez pasek skóry lub tektury.

Oprawa z grzbietem odpadającym posiada grzbietówkę, czyli pasek kartonu, odseparowujący grzbiet oprawy od grzbietu bloku. Ewentualne garby w oprawie z grzbietem odpadającym to tzw. sztuczne zwięzy, a więc paski skóry lub tektury wklejone pomiędzy grzbietówkę a skórę, posiadajace jedynie cel dekoracyjny.

Obleczenie

Oprawa francuska jest oblekana na zamontowanych okładkach. Zwykle obleczeniem jest skóra, czasem jest to półskórek, wówczas oprawa zwana jest "Halbfranzband".

Daszek

Cechą charakterystyczną oprawy francuskiej jest spłaszczenie fałdu skóry nad kapitałką, tzw. daszek (kapturek). Ponadto rogi tektury przy kapitałce są ścięte, tak że w okładce powstają małe wcięcia.

Wyklejka

Przyklejenie wyklejki następuje w pozycji rozwartych okładek. Istotne jest staranne przyklejenie wyklejki na przegubie oraz wysuszenie w tej pozycji, dzięki czemu naddatek materiału wyklejkowego pozwala następnie na swobodne otwieranie książki i nie zachodzi zjawisko "ciągnięcia się" kart za okładką.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Organiczna oprawa
Przegub zwarty
Oporek

Grafika

  • Oporek i okładka z przegubem zwartym. Rys. K. Komsta-Sławińska

Przypisy

Autor: E.P.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Francuska_oprawa&oldid=3054”