Bradel: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | (oprawa à la Bradel, oprawa wklejana) (ang. Bradel binding, niem. Bradel-Einband, fr. cartonage à la Bradel) Oprawa wykonywana w technice wklejanej, opracowana w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 a 1809) przez francuskiego introligatora Alexisa Pierre Bradela. | + | (oprawa à la Bradel, oprawa wklejana) (ang. Bradel binding, niem. Bradel-Einband, fr. cartonage à la Bradel) Oprawa wykonywana w technice wklejanej, opracowana w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 a 1809) przez francuskiego introligatora Alexisa Pierre Bradela. Konstrukcja Bradela miała na celu uproszczenie technologii oprawy, była techniką rewolucyjną, punktem wyjścia dla różnych technik XIX-wiecznych, przede wszystkim oprawy wklejanej stosowanej na skalę przemysłową. |
| − | + | Pierwotnie Bradel całą okładkę wykonywał z jednego użytku cienkiej tektury, którą przełamywał w przegubie, a następnie oblekał papierową obłóczką. Oprawa była traktowana jako oprawa tymczasowa, dlatego czasem nie obcinano przedniej i dolnej krawędzi, a jedynie górną, którą niekiedy złocono. Z czasem w miejsce jednej tekturki zaczęto stosować dwie odrębne tekturowe okładzinówki oraz kartonową grzbietówkę, które montowano na pasku papieru. | |
| − | + | ||
| − | + | Oprawa charakteryzuje się wolnym (odpadającym) grzbietem oraz odsadkami pomiędzy grzbietem i okładkami. Od zwykłej oprawy wklejanej odróżnia ją oporkowany grzbiet. Oporek o wygięciu 45° powinien być na tyle wystawać ponad blok, by zrównać się z grubością okładzinówek. Obecność oporka i odsadki powoduje, że technika jest przeznaczona dla opraw papierowych lub płóciennych, ewentualnie pergaminowych. Wykonanie oprawy ze skóry wymaga cienkiego zszarfowania skóry w partii odsadek. | |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
# Bradel binding, w: M.T. Roberts, D. Etherington, Bookbinding and the Conservation of books. A Dictionary of Descriptive Terminology http://cool.conservation-us.org/don/dt/dt0459.html | # Bradel binding, w: M.T. Roberts, D. Etherington, Bookbinding and the Conservation of books. A Dictionary of Descriptive Terminology http://cool.conservation-us.org/don/dt/dt0459.html | ||
# Bradel, Alexis Pierre, w: G. Moessner, Buchbinder ABC, Bergisch Gladbach 1981, s. 18. | # Bradel, Alexis Pierre, w: G. Moessner, Buchbinder ABC, Bergisch Gladbach 1981, s. 18. | ||
| + | # J. Cambras, La reliure, Vineuil 2013, s. 52-53. | ||
---- | ---- | ||
Autor: '''E.P.''' | Autor: '''E.P.''' | ||
Wersja z 22:05, 23 lut 2019
(oprawa à la Bradel, oprawa wklejana) (ang. Bradel binding, niem. Bradel-Einband, fr. cartonage à la Bradel) Oprawa wykonywana w technice wklejanej, opracowana w końcu XVIII w. (pomiędzy 1772 a 1809) przez francuskiego introligatora Alexisa Pierre Bradela. Konstrukcja Bradela miała na celu uproszczenie technologii oprawy, była techniką rewolucyjną, punktem wyjścia dla różnych technik XIX-wiecznych, przede wszystkim oprawy wklejanej stosowanej na skalę przemysłową.
Pierwotnie Bradel całą okładkę wykonywał z jednego użytku cienkiej tektury, którą przełamywał w przegubie, a następnie oblekał papierową obłóczką. Oprawa była traktowana jako oprawa tymczasowa, dlatego czasem nie obcinano przedniej i dolnej krawędzi, a jedynie górną, którą niekiedy złocono. Z czasem w miejsce jednej tekturki zaczęto stosować dwie odrębne tekturowe okładzinówki oraz kartonową grzbietówkę, które montowano na pasku papieru.
Oprawa charakteryzuje się wolnym (odpadającym) grzbietem oraz odsadkami pomiędzy grzbietem i okładkami. Od zwykłej oprawy wklejanej odróżnia ją oporkowany grzbiet. Oporek o wygięciu 45° powinien być na tyle wystawać ponad blok, by zrównać się z grubością okładzinówek. Obecność oporka i odsadki powoduje, że technika jest przeznaczona dla opraw papierowych lub płóciennych, ewentualnie pergaminowych. Wykonanie oprawy ze skóry wymaga cienkiego zszarfowania skóry w partii odsadek.
Zobacz też
Grafika
Obrazek 1
Przypisy
- Bradel binding, w: M.T. Roberts, D. Etherington, Bookbinding and the Conservation of books. A Dictionary of Descriptive Terminology http://cool.conservation-us.org/don/dt/dt0459.html
- Bradel, Alexis Pierre, w: G. Moessner, Buchbinder ABC, Bergisch Gladbach 1981, s. 18.
- J. Cambras, La reliure, Vineuil 2013, s. 52-53.
Autor: E.P.
