Dublura: Różnice pomiędzy wersjami
(Może tutaj, wzorem innych haseł, wprowadzić podział objaśnienia poprzez wprowadzenie podhasła "historia"?) |
(→Przypisy) |
||
| (Nie pokazano 20 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Dublura== | ==Dublura== | ||
| − | (podwójna oprawa) (ang. doublure, | + | (podwójna oprawa) (ang. doublure, fr. doublure, niem. Innerspiegel, Lederspiegel, Ledervorsatz, wł. doublure, guardia foderata) |
| − | Szczególny, bardzo ozdobny rodzaj wyklejki, czyli wyklejenia wewnętrznej strony okładziny | + | Szczególny, bardzo ozdobny rodzaj [[wyklejka|wyklejki]], czyli wyklejenia wewnętrznej strony okładziny, a także strony recto antefolium i verso postfolium Karty ochronne]. Klasyczna dublura „dubluje” zewnętrzną stronę okładziny, jest wykonana z cienkiej i delikatnej skórki i ozdobiona złoconym tłoczeniem powtarzającym motywy zdobnicze z zewnętrznej strony okładki. |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | W XVIII i XIX w. dublura została zmodernizowana. | + | ===Historia=== |
| + | Ten rodzaj dekoracji wywodzi się z oprawy islamskiej, a zwłaszcza perskiej, stosowano ją tam już w XIV w., ale najbardziej popularna była w XV – XVIII w. Introligatorzy europejscy stosowali ją już w XV w. (Włochy). Znane są oprawy angielskie z XVI w., w których stosowano dublurę, przy czym najczęściej używano tam białego pergaminu ozdabianego tłoczeniem złotem. We Francji spopularyzowali ją introligatorzy za czasów panowania Ludwika XIV (1643 – 1715) - Le Gascon wykonał ją po raz pierwszy w 1642 r. Stosowano ją tam w oprawach bibliofilskich aż do połowy XVIII w. W żadnym kraju dublura nie osiągnęła takiego artyzmu jak we Francji. Część wewnętrzną okładki wyklejano skórą najwyższej jakości, zdobiono tłoczeniem złotem, a także techniką mozaiki. | ||
| + | |||
| + | W XVIII i XIX w. dublura została zmodernizowana. Wewnętrzną stronę okładki i sąsiadującą z nią kartę przybyszową oklejano jedwabiem lub ozdobnym papierem, przy czym tzw. lustro otaczano ze wszystkich stron (w tym przegub wewnętrzny) skórzaną bordiurą zdobioną złoceniem. W okresie późniejszym dublura została jeszcze bardziej uproszczona. Obecnie nazwę tę stosuje się do ozdobnej wyklejki. | ||
| + | |||
| + | ===Konstrukcja=== | ||
| + | Sposób montażu dublury w książce różni się zasadniczo od montażu tradycyjnej [[wyklejka|wyklejki]]. Dublura nie jest organicznie związana z blokiem. Montuje się ją w książce w ostatnim etapie oprawiania, przyklejając do wewnętrznej strony okładziny i wszytych wcześniej kart przybyszowych. W przegub wewnętrzny wkleja się niekiedy skórzany falc z cienko zszarfowanej skórki użytej na obleczenie okładzin. | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| − | [[ | + | [[Karty ochronne]] <br> |
| − | + | ||
| − | + | ||
[[Karty przybyszowe]] <br> | [[Karty przybyszowe]] <br> | ||
| + | [[Lustro]] <br> | ||
| + | [[Wyklejka ]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
| − | |||
<gallery> | <gallery> | ||
| + | File:Dublura skórzana.jpg|Dublura - 1642 r.; Le Gascon. | ||
| + | Plik:Dublura, oprawa Josepha Thouvenina, Im Zeichen von Anker...2005.jpg | Dublura w oprawie Josepha Thouvenina, XIX w., repr. wg: Im Zeichen von Anker... 2005 | ||
| + | File:Dublura tkanina.jpg|Dublura - Thomas James Cobden-Sanderson, tkanina dekoracyjna, XIX/XX w. | ||
| + | File:Mora wyklejka.jpg|Dublura wykonana z mory. | ||
File:Skanowania0005.jpg|Skórzana dublura w oprawie Stefana Radziszewskiego | File:Skanowania0005.jpg|Skórzana dublura w oprawie Stefana Radziszewskiego | ||
File:56.jpg|Dublura w oprawie Jana Recmanika | File:56.jpg|Dublura w oprawie Jana Recmanika | ||
| − | Plik:Dublura 1c.jpg | XIX-wieczna dublura w oprawie starego druku, fot. A.W. | + | Plik:Dublura 1c.jpg | XIX-wieczna dublura w oprawie starego druku, Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W. |
| − | Plik:Dublura 1.jpg | Dublura w oprawie paryskiej Wincentego Kisiela, fot. A.W. | + | Plik:Dublura 1.jpg | Dublura w oprawie paryskiej Wincentego Kisiela, Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W. |
| − | Plik:Dublura 5.jpg| Dublura w paryskiej oprawie z XIX w., fot. A.W. | + | Plik:Dublura 5.jpg| Dublura w paryskiej oprawie z XIX w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W. |
| − | Plik:Dublura 1b.jpg | Dublura w oprawie paryskiej Władysława Dąbrowskiego, fot. A.W. | + | Plik:Dublura 1b.jpg | Dublura w oprawie paryskiej Władysława Dąbrowskiego, Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W. |
</gallery> | </gallery> | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # Bielawski J., | + | # Bielawski J., Książka w świecie islamu, Ossolineum 1961, s. 282, 289-292. |
| − | # Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971. | + | # Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp. 323-324. |
| − | # Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002 | + | # Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s. 145-146. |
| + | # Ligatus, Language of Bindings [online] (doublures [features]), http://w3id.org/lob/concept/4710 | ||
---- | ---- | ||
| − | Autor: '''M.P. | + | Autor: '''M.P.B.''' |
Aktualna wersja na dzień 09:21, 21 cze 2022
Spis treści
Dublura
(podwójna oprawa) (ang. doublure, fr. doublure, niem. Innerspiegel, Lederspiegel, Ledervorsatz, wł. doublure, guardia foderata)
Szczególny, bardzo ozdobny rodzaj wyklejki, czyli wyklejenia wewnętrznej strony okładziny, a także strony recto antefolium i verso postfolium Karty ochronne]. Klasyczna dublura „dubluje” zewnętrzną stronę okładziny, jest wykonana z cienkiej i delikatnej skórki i ozdobiona złoconym tłoczeniem powtarzającym motywy zdobnicze z zewnętrznej strony okładki.
Historia
Ten rodzaj dekoracji wywodzi się z oprawy islamskiej, a zwłaszcza perskiej, stosowano ją tam już w XIV w., ale najbardziej popularna była w XV – XVIII w. Introligatorzy europejscy stosowali ją już w XV w. (Włochy). Znane są oprawy angielskie z XVI w., w których stosowano dublurę, przy czym najczęściej używano tam białego pergaminu ozdabianego tłoczeniem złotem. We Francji spopularyzowali ją introligatorzy za czasów panowania Ludwika XIV (1643 – 1715) - Le Gascon wykonał ją po raz pierwszy w 1642 r. Stosowano ją tam w oprawach bibliofilskich aż do połowy XVIII w. W żadnym kraju dublura nie osiągnęła takiego artyzmu jak we Francji. Część wewnętrzną okładki wyklejano skórą najwyższej jakości, zdobiono tłoczeniem złotem, a także techniką mozaiki.
W XVIII i XIX w. dublura została zmodernizowana. Wewnętrzną stronę okładki i sąsiadującą z nią kartę przybyszową oklejano jedwabiem lub ozdobnym papierem, przy czym tzw. lustro otaczano ze wszystkich stron (w tym przegub wewnętrzny) skórzaną bordiurą zdobioną złoceniem. W okresie późniejszym dublura została jeszcze bardziej uproszczona. Obecnie nazwę tę stosuje się do ozdobnej wyklejki.
Konstrukcja
Sposób montażu dublury w książce różni się zasadniczo od montażu tradycyjnej wyklejki. Dublura nie jest organicznie związana z blokiem. Montuje się ją w książce w ostatnim etapie oprawiania, przyklejając do wewnętrznej strony okładziny i wszytych wcześniej kart przybyszowych. W przegub wewnętrzny wkleja się niekiedy skórzany falc z cienko zszarfowanej skórki użytej na obleczenie okładzin.
Zobacz też
Karty ochronne
Karty przybyszowe
Lustro
Wyklejka
Grafika
Dublura - 1642 r.; Le Gascon.
Dublura w oprawie Josepha Thouvenina, XIX w., repr. wg: Im Zeichen von Anker... 2005
Dublura - Thomas James Cobden-Sanderson, tkanina dekoracyjna, XIX/XX w.
Dublura wykonana z mory.
Skórzana dublura w oprawie Stefana Radziszewskiego
Dublura w oprawie Jana Recmanika
XIX-wieczna dublura w oprawie starego druku, Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W.
Dublura w oprawie paryskiej Wincentego Kisiela, Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W.
Dublura w paryskiej oprawie z XIX w., Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W.
Dublura w oprawie paryskiej Władysława Dąbrowskiego, Biblioteka Polska w Paryżu, fot. A.W.
Przypisy
- Bielawski J., Książka w świecie islamu, Ossolineum 1961, s. 282, 289-292.
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp. 323-324.
- Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s. 145-146.
- Ligatus, Language of Bindings [online] (doublures [features]), http://w3id.org/lob/concept/4710
Autor: M.P.B.
