Kompartymenty: Różnice pomiędzy wersjami
(→Kompartymenty) |
|||
| (Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Kompartymenty== | ==Kompartymenty== | ||
| − | (ang. | + | (pola grzbietowe) (ang. panels, compartments, spine compartments; fr. compartiments, caissons, entrenerfs; niem. Rückenfeld; wł. compartimento) |
| − | + | Termin pochodzenia włoskiego (compartimento) na pola na grzbiecie oprawy pomiędzy zwięzami oraz dolną (stopka) i górną (główka) krawędzią grzbietu. Ilość i wielkość kompartymentów w oprawach z grzbietem zwartym i szytych na zwięzy wypukłe odpowiada ilości i wielkości międzyzwięźli. Zazwyczaj jest ich od 3 - 8 w zależności od formatu książki. W oprawach z grzbietem wolnym i fałszywymi zwięzami ilość i wielkość kompartymentów nie musi odpowiadać ilości i wielkości międzyzwięźli. Kompartymenty mogą być tej samej wielkości lub też różnej. Kompartymenty mogą być skromnie lub bogato dekorowane. W XV w. pojawiają się w nich pierwsze ślepe wyciski tłoków. Na oprawach renesansowych, zwłaszcza włoskich i francuskich w kompartymentach stosowane były skromne wzory, czasem złocone, tłoczone drobnymi tłokami. W XVII i XVIII w. zdobnictwo w kompartymentach staje się coraz bogatsze, przeważają złocone wyciski stylizowanych kwiatów, waz, pucharów. Z czasem zdobnictwo przenosi się niemalże całkowicie z okładek na grzbiety. W tym czasie w kompartymentach zaczęto umieszczać tytuł książki (zazwyczaj 2. lub 3. kompartyment od góry), często na szyldziku. | |
| + | |||
| + | Kompartymenty były często obwodzone złotą liniową ramką (niem. Karreé), wykonywaną liniakiem, radełkiem lub linią drukarską umieszczoną w wierszowniku (zwyczaj francuski). Dla wykonania złocenia tuż przy przegubie, książka była układana na specjalnej ukośnej podkładce (niem. Karreéklotz). | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| − | [[ | + | [[Indeks alfabetyczny]] <br> |
| − | [[ | + | [[Grzbiet]] <br> |
| − | [[ | + | [[Międzyzwięźla]] <br> |
| − | [[ | + | [[Zwięzy]] <br> |
| + | [[Szyldzik]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
| Linia 16: | Linia 19: | ||
File:Kompart1.jpg|il. 1. Książki z XVI i XVII w. - zdobienia kompartymentów (fot. M. Pronobis-Gajdzis) | File:Kompart1.jpg|il. 1. Książki z XVI i XVII w. - zdobienia kompartymentów (fot. M. Pronobis-Gajdzis) | ||
File:Kompart2.jpg|il. 2. Książki z XVIII i XIX w. - zdobienia kompartymentów (fot. J. Czuczko, M. Pronobis-Gajdzis) | File:Kompart2.jpg|il. 2. Książki z XVIII i XIX w. - zdobienia kompartymentów (fot. J. Czuczko, M. Pronobis-Gajdzis) | ||
| − | + | Plik:Kompartymenty, oprawa klasycystyczna, Niemcy lub Polska, kon. XVIII w., BCzart. MNK, POLONA.jpg | Kompartymenty na oprawie klasycystycznej, Niemcy lub Polska, kon. XVIII w., BCzart, MNK, fot. wg: www.polona.pl | |
| + | File:Oprawy 100.jpg|Grzbiet z kompartymentami nierytmicznymi, opr. F.J. Radziszewski | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002. | + | # Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s.86. |
| − | # | + | # Moessner G., Buchbinder ABC, Bergisch Gladbach 1981, s. 60. |
| + | # Barber G., Le vocabulaires français de la reliure au dix-huitième siècle, [w:] De Libris Compactis. Miscellanea, collegit Georges Colin, Bruxelles 1984, s. 402-403. | ||
---- | ---- | ||
| − | Autor: ''' | + | Autor: '''M.P.B., E.P.''' |
Aktualna wersja na dzień 09:40, 30 cze 2022
Spis treści
Kompartymenty
(pola grzbietowe) (ang. panels, compartments, spine compartments; fr. compartiments, caissons, entrenerfs; niem. Rückenfeld; wł. compartimento)
Termin pochodzenia włoskiego (compartimento) na pola na grzbiecie oprawy pomiędzy zwięzami oraz dolną (stopka) i górną (główka) krawędzią grzbietu. Ilość i wielkość kompartymentów w oprawach z grzbietem zwartym i szytych na zwięzy wypukłe odpowiada ilości i wielkości międzyzwięźli. Zazwyczaj jest ich od 3 - 8 w zależności od formatu książki. W oprawach z grzbietem wolnym i fałszywymi zwięzami ilość i wielkość kompartymentów nie musi odpowiadać ilości i wielkości międzyzwięźli. Kompartymenty mogą być tej samej wielkości lub też różnej. Kompartymenty mogą być skromnie lub bogato dekorowane. W XV w. pojawiają się w nich pierwsze ślepe wyciski tłoków. Na oprawach renesansowych, zwłaszcza włoskich i francuskich w kompartymentach stosowane były skromne wzory, czasem złocone, tłoczone drobnymi tłokami. W XVII i XVIII w. zdobnictwo w kompartymentach staje się coraz bogatsze, przeważają złocone wyciski stylizowanych kwiatów, waz, pucharów. Z czasem zdobnictwo przenosi się niemalże całkowicie z okładek na grzbiety. W tym czasie w kompartymentach zaczęto umieszczać tytuł książki (zazwyczaj 2. lub 3. kompartyment od góry), często na szyldziku.
Kompartymenty były często obwodzone złotą liniową ramką (niem. Karreé), wykonywaną liniakiem, radełkiem lub linią drukarską umieszczoną w wierszowniku (zwyczaj francuski). Dla wykonania złocenia tuż przy przegubie, książka była układana na specjalnej ukośnej podkładce (niem. Karreéklotz).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Grzbiet
Międzyzwięźla
Zwięzy
Szyldzik
Grafika
il. 1. Książki z XVI i XVII w. - zdobienia kompartymentów (fot. M. Pronobis-Gajdzis)
il. 2. Książki z XVIII i XIX w. - zdobienia kompartymentów (fot. J. Czuczko, M. Pronobis-Gajdzis)
Kompartymenty na oprawie klasycystycznej, Niemcy lub Polska, kon. XVIII w., BCzart, MNK, fot. wg: www.polona.pl
Grzbiet z kompartymentami nierytmicznymi, opr. F.J. Radziszewski
Przypisy
- Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s.86.
- Moessner G., Buchbinder ABC, Bergisch Gladbach 1981, s. 60.
- Barber G., Le vocabulaires français de la reliure au dix-huitième siècle, [w:] De Libris Compactis. Miscellanea, collegit Georges Colin, Bruxelles 1984, s. 402-403.
Autor: M.P.B., E.P.
