Korwinowskie oprawy: Różnice pomiędzy wersjami
(→Przypisy) |
|||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | Charakterystyczna grupa renesansowych opraw kodeksów iluminowanych ze słynnej humanistycznej biblioteki króla Węgier, Macieja Korwina (†1490), tworzonej od lat 60. XV w., a zwłaszcza po 1476 r. (gdy władca ożenił się z Beatrycze Aragońską), na zamku w Budzie. Część spośród dzieł autorów antycznych i humaniorów oprawił w Budzie anonimowy introligator włoski lub węgierski, określany jako Mistrz Korwina. Stosował on italianizujące formuły materiałowo-techniczne oraz zdobnicze, zazwyczaj o genezie islamskiej. Najczęściej spotykane są oprawy z czerwonej lub brązowej skóry z zapięciami przy dłuższych i krótszych bokach oraz ze złoconą i ślepo wyciskaną dekoracją ornamentalną w różnych wariantach kompozycyjnych (ramy z plecionki i zwielokrotnionych motywów ''cerchietto'', obejmujące zwierciadło z wielobocznym medalionem, w centrum którego zazwyczaj tłoczony i malowany superekslibris herbowy Korwina), dopełnianych złoconym napisem dot. zawartości woluminu. Do najoryginalniejszych dzieł należą architektoniczne oprawy z motywem ediculi lub portalu zajmującym większą część okładzin. Niektóre woluminy oprawiano też w luksusowe tkaniny jedwabne i aksamitne, wzbogacane złotniczymi zapięciami. Na części ksiąg pozostawiono ich pierwotne oprawy gotyckie i renesansowe (m.in. z różnych ośrodków introligatorstwa włoskiego). W późniejszych epokach oryginalne k. o. były często zastępowane nowymi oprawami. Wśród pięciu ''corvinianów'' znajdujących się w zbiorach polskich (BN, BCzart., BJagiellońska, BUWr, Książnica Kopernikańska w Toruniu) żadna nie jest chroniona obecnie k. o. | |
| − | + | ||
| − | + | ||
| Linia 20: | Linia 18: | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| + | # Csapodi Csaba, Csapodi-Gárdonyi Klára, Bibliotheca Corviniana: Biblioteka króla Macieja Korwina, Wrocław, Budapest 1981 | ||
| + | # Csapodi-Gardonyi Klára, Eine unbekannte Corvinen-Inkunabel in Uppsala, „Gutenberg Jahrbuch”, 1981, s. 171–174 | ||
# Schunke 1944/49, s. 209-227; | # Schunke 1944/49, s. 209-227; | ||
# Goldschmidt 1967, t. 1, s. 84-86; | # Goldschmidt 1967, t. 1, s. 84-86; | ||
# EWOK 1971, szp. 423-424; | # EWOK 1971, szp. 423-424; | ||
| − | |||
# Mazal 1991, nr kat. 81-88 | # Mazal 1991, nr kat. 81-88 | ||
---- | ---- | ||
Autor: '''A.W.''' | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 11:35, 23 kwi 2022
Charakterystyczna grupa renesansowych opraw kodeksów iluminowanych ze słynnej humanistycznej biblioteki króla Węgier, Macieja Korwina (†1490), tworzonej od lat 60. XV w., a zwłaszcza po 1476 r. (gdy władca ożenił się z Beatrycze Aragońską), na zamku w Budzie. Część spośród dzieł autorów antycznych i humaniorów oprawił w Budzie anonimowy introligator włoski lub węgierski, określany jako Mistrz Korwina. Stosował on italianizujące formuły materiałowo-techniczne oraz zdobnicze, zazwyczaj o genezie islamskiej. Najczęściej spotykane są oprawy z czerwonej lub brązowej skóry z zapięciami przy dłuższych i krótszych bokach oraz ze złoconą i ślepo wyciskaną dekoracją ornamentalną w różnych wariantach kompozycyjnych (ramy z plecionki i zwielokrotnionych motywów cerchietto, obejmujące zwierciadło z wielobocznym medalionem, w centrum którego zazwyczaj tłoczony i malowany superekslibris herbowy Korwina), dopełnianych złoconym napisem dot. zawartości woluminu. Do najoryginalniejszych dzieł należą architektoniczne oprawy z motywem ediculi lub portalu zajmującym większą część okładzin. Niektóre woluminy oprawiano też w luksusowe tkaniny jedwabne i aksamitne, wzbogacane złotniczymi zapięciami. Na części ksiąg pozostawiono ich pierwotne oprawy gotyckie i renesansowe (m.in. z różnych ośrodków introligatorstwa włoskiego). W późniejszych epokach oryginalne k. o. były często zastępowane nowymi oprawami. Wśród pięciu corvinianów znajdujących się w zbiorach polskich (BN, BCzart., BJagiellońska, BUWr, Książnica Kopernikańska w Toruniu) żadna nie jest chroniona obecnie k. o.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Architektoniczne oprawy
Renesansowe oprawy
Grafika
Oprawa z księgozbioru króla Macieja Korwina, przed 1490 r., Bayerische Staatsbibliothek, Monachium, fot. wg: www.bsb-muenchen.de
Przypisy
- Csapodi Csaba, Csapodi-Gárdonyi Klára, Bibliotheca Corviniana: Biblioteka króla Macieja Korwina, Wrocław, Budapest 1981
- Csapodi-Gardonyi Klára, Eine unbekannte Corvinen-Inkunabel in Uppsala, „Gutenberg Jahrbuch”, 1981, s. 171–174
- Schunke 1944/49, s. 209-227;
- Goldschmidt 1967, t. 1, s. 84-86;
- EWOK 1971, szp. 423-424;
- Mazal 1991, nr kat. 81-88
Autor: A.W.
