Falc: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Falc== | ==Falc== | ||
| − | (zagiętka, złam, zagięcie, piętka) (niem. Falz; fr. pli, onglet, fond; wł. cerniera,) | + | (zagiętka, złam, zagięcie, piętka) (ang. bolt, joint, hinge; niem. Falz, Ansatzfalz, Vorsatzfalz, Tieferfalz, Ausgleichfalz, Ausserer Falz, Gelenk, Gelenkfalz, Rückenfalz ; fr. charniere, pli, onglet, fond; wł. cerniera, cerniera sul dorso, cerniera sui contropiatti) |
| − | Termin pochodzenia | + | Termin pochodzenia niemieckiego stosowany w różnych znaczeniach: |
* Wszystkie zagięcia celowo wykonane przez introligatora (niem. Falz). | * Wszystkie zagięcia celowo wykonane przez introligatora (niem. Falz). | ||
| − | * Miejsce, w którym nastąpiło zamierzone złożenie (złamanie) arkusza papieru celem uzyskania wymaganego formatu. W wyniku składania arkuszy (falcowanie, łamanie) powstają | + | * Miejsce, w którym nastąpiło zamierzone złożenie (złamanie) arkusza papieru celem uzyskania wymaganego formatu. W wyniku składania arkuszy (falcowanie, łamanie) powstają odpowiednio: falc grzbietowy, górny, dolny i przedni, które po obcięciu bloku lub rozcięciu stają się odpowiednio: grzbietem bloku książki, krawędzią górną, dolną i przednią bloku książki (il. 1) (ang. bolt). |
| − | * Falc wyrównujący | + | * Falc wyrównujący - pasek wstawiony w grzbiet mający na celu wyrównanie grubości grzbietu (np. w albumach, atlasach ze składanymi mapami itp.) (ang. filling-in guard, niem. Ausgleichfalz). |
| − | * Pasek wzmacniający grzbiet składki lub wyklejki (ang. guard). Zapobiega on pęknięciom powstającym w wewnętrznym przegubie książki, w wyniku powstawania silnych naprężeń, przy otwieraniu książki, pomiędzy oprawą a jej blokiem. W XIX i XX w. to strategiczne w scezurze miejsce podklejano tkaniną lub też było wykonane wyłącznie z tkaniny, wówczas w przegubie wewnętrznym, tkanina ta była widoczna, ten rodzaj wyklejki nosi nazwę wyklejki z widocznym falcem (il. 2). | + | * Pasek wzmacniający grzbiet składki lub wyklejki (ang. guard). Zapobiega on pęknięciom powstającym w wewnętrznym przegubie książki, w wyniku powstawania silnych naprężeń, przy otwieraniu książki, pomiędzy oprawą a jej blokiem. W XIX i XX w. to strategiczne w scezurze miejsce podklejano tkaniną lub też było wykonane wyłącznie z tkaniny, wówczas w przegubie wewnętrznym, tkanina ta była widoczna, ten rodzaj wyklejki nosi nazwę wyklejki z widocznym falcem (il. 2). Poprzez odpowiednie zagięcie scezury (zob. scezura) powstaje falc, w który wkłada się karty przybyszowe, bądź karty właściwe kodeksu w zależności od konstrukcji wyklejki (il. 3). Czasem wykonuje się w scezurze podwójne złożenie, powstaje wówczas forma mini leporello. Taka scezura nosi nazwę scezury z podwójnym falcem. Wówczas w tak wykonane falce wkłada się kartę przybyszową wyklejkowo-ochronną i kolejną składkę. Falc najczęściej przykleja się do karty właściwej z nim sąsiadującej. |
| − | Poprzez odpowiednie zagięcie scezury (zob. scezura) powstaje falc, w który wkłada się karty przybyszowe, bądź karty właściwe kodeksu w zależności od konstrukcji wyklejki (il. 3). Czasem wykonuje się w scezurze podwójne złożenie, powstaje wówczas forma mini leporello. Taka scezura nosi nazwę scezury z podwójnym falcem. Wówczas w tak wykonane falce wkłada się | + | |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
[[Indeks alfabetyczny ]] <br> | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
| + | [[Big]] <br> | ||
| + | [[Scezura]] <br> | ||
[[Skórzany falc]] <br> | [[Skórzany falc]] <br> | ||
| − | [[ | + | [[Rynna]] <br> |
==Grafika== | ==Grafika== | ||
| − | |||
<gallery> | <gallery> | ||
File:Falcowanie.jpg|il. 1. Sposoby falcowania arkuszy. | File:Falcowanie.jpg|il. 1. Sposoby falcowania arkuszy. | ||
| Linia 24: | Linia 24: | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | + | # Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s. 78. | |
# Zjawiński Z., Introligatorstwo, Warszawa 1965, s. 101. | # Zjawiński Z., Introligatorstwo, Warszawa 1965, s. 101. | ||
---- | ---- | ||
| − | Autor: '''M.P. | + | Autor: '''M.P.B., E.P.''' |
Aktualna wersja na dzień 14:51, 16 lut 2022
Spis treści
Falc
(zagiętka, złam, zagięcie, piętka) (ang. bolt, joint, hinge; niem. Falz, Ansatzfalz, Vorsatzfalz, Tieferfalz, Ausgleichfalz, Ausserer Falz, Gelenk, Gelenkfalz, Rückenfalz ; fr. charniere, pli, onglet, fond; wł. cerniera, cerniera sul dorso, cerniera sui contropiatti)
Termin pochodzenia niemieckiego stosowany w różnych znaczeniach:
- Wszystkie zagięcia celowo wykonane przez introligatora (niem. Falz).
- Miejsce, w którym nastąpiło zamierzone złożenie (złamanie) arkusza papieru celem uzyskania wymaganego formatu. W wyniku składania arkuszy (falcowanie, łamanie) powstają odpowiednio: falc grzbietowy, górny, dolny i przedni, które po obcięciu bloku lub rozcięciu stają się odpowiednio: grzbietem bloku książki, krawędzią górną, dolną i przednią bloku książki (il. 1) (ang. bolt).
- Falc wyrównujący - pasek wstawiony w grzbiet mający na celu wyrównanie grubości grzbietu (np. w albumach, atlasach ze składanymi mapami itp.) (ang. filling-in guard, niem. Ausgleichfalz).
- Pasek wzmacniający grzbiet składki lub wyklejki (ang. guard). Zapobiega on pęknięciom powstającym w wewnętrznym przegubie książki, w wyniku powstawania silnych naprężeń, przy otwieraniu książki, pomiędzy oprawą a jej blokiem. W XIX i XX w. to strategiczne w scezurze miejsce podklejano tkaniną lub też było wykonane wyłącznie z tkaniny, wówczas w przegubie wewnętrznym, tkanina ta była widoczna, ten rodzaj wyklejki nosi nazwę wyklejki z widocznym falcem (il. 2). Poprzez odpowiednie zagięcie scezury (zob. scezura) powstaje falc, w który wkłada się karty przybyszowe, bądź karty właściwe kodeksu w zależności od konstrukcji wyklejki (il. 3). Czasem wykonuje się w scezurze podwójne złożenie, powstaje wówczas forma mini leporello. Taka scezura nosi nazwę scezury z podwójnym falcem. Wówczas w tak wykonane falce wkłada się kartę przybyszową wyklejkowo-ochronną i kolejną składkę. Falc najczęściej przykleja się do karty właściwej z nim sąsiadującej.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Big
Scezura
Skórzany falc
Rynna
Grafika
il. 1. Sposoby falcowania arkuszy.
il. 2. Wyklejka z widocznym falcem. (rys. Zjawiński Z., 1965, s. 101)
il. 3. Falc założony za karty przybyszowe (rys. K. Komsta-Sławińska)
Przypisy
- Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002, s. 78.
- Zjawiński Z., Introligatorstwo, Warszawa 1965, s. 101.
Autor: M.P.B., E.P.
