Banderola: Różnice pomiędzy wersjami
(→Banderola (filakteria)) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | ===Banderola (filakteria)===(fr.banderole, fr.phylactère) | + | ===Banderola (filakteria)===(fr. banderole, fr. phylactère) |
1. stylizowany pas pergaminu bądź wstęga z zagiętymi lub zawiniętymi końcami, mieszczący napis. Motyw popularny w introligatorstwie gotyckim XV-pocz. XVI w., wyciskany z tłoka, przeważnie o małych rozmiarach (ok. 0,5-1 cm x 2-5 cm). W odniesieniu do treści napisów b. dzielą się na 2 kategorie: mieszczące słowa lub ich skróty o wymowie religijnej (np. „Maria” „Jhesus”, „ihs”) oraz mieszczące imię introligatora, nazwę miasta, w którym znajdował się warsztat, rzadziej zaś napis identyfikujący właściciela księgi (instytucjonalnego lub prywatnego); czasami na obu końcach wyrazów lub pomiędzy nimi umieszczone są drobne ozdobniki. Wzorem tego rodzaju przedstawień w innych dziedzinach plastyki i rzemiosła artystycznego, napisy miały krój teksturowy, a od schyłku XV w. niekiedy też antykwowy. Zarówno b. o funkcji dekoracyjnej jak i funkcji sygnatury introligatora oraz znaku własnościowego ukazywano w rozmaitych miejscach na okładzinach. W oprawach 1 poł. XV w. dominowało rozmieszczenie ich pojedynczych lub kilku motywów, rozproszonych wśród innych elementów dekoracji zwierciadła i jego ram. Pod koniec XV w. i na początku XVI w. coraz częściej kształtowano z ich zwielokrotnionych wycisków ornamenty w ramach, niekiedy przypominające sznurowy ornament. W Polsce najbardziej znane są b. na oprawach krakowskich i gdańskich od schyłku XV do pocz. XVI w. (np. Introligator z Banderolą „maria hilf”, Jakub Jeżowski, Introligator Smoka – młodszy), w podobnym czasie w Toruniu b. z sygnaturą posługiwał się Maciej Hadeber. Jako typowa dla estetyki gotyckiej b. całkowicie zanikła w introligatorstwie 1 poł. XVI w. | 1. stylizowany pas pergaminu bądź wstęga z zagiętymi lub zawiniętymi końcami, mieszczący napis. Motyw popularny w introligatorstwie gotyckim XV-pocz. XVI w., wyciskany z tłoka, przeważnie o małych rozmiarach (ok. 0,5-1 cm x 2-5 cm). W odniesieniu do treści napisów b. dzielą się na 2 kategorie: mieszczące słowa lub ich skróty o wymowie religijnej (np. „Maria” „Jhesus”, „ihs”) oraz mieszczące imię introligatora, nazwę miasta, w którym znajdował się warsztat, rzadziej zaś napis identyfikujący właściciela księgi (instytucjonalnego lub prywatnego); czasami na obu końcach wyrazów lub pomiędzy nimi umieszczone są drobne ozdobniki. Wzorem tego rodzaju przedstawień w innych dziedzinach plastyki i rzemiosła artystycznego, napisy miały krój teksturowy, a od schyłku XV w. niekiedy też antykwowy. Zarówno b. o funkcji dekoracyjnej jak i funkcji sygnatury introligatora oraz znaku własnościowego ukazywano w rozmaitych miejscach na okładzinach. W oprawach 1 poł. XV w. dominowało rozmieszczenie ich pojedynczych lub kilku motywów, rozproszonych wśród innych elementów dekoracji zwierciadła i jego ram. Pod koniec XV w. i na początku XVI w. coraz częściej kształtowano z ich zwielokrotnionych wycisków ornamenty w ramach, niekiedy przypominające sznurowy ornament. W Polsce najbardziej znane są b. na oprawach krakowskich i gdańskich od schyłku XV do pocz. XVI w. (np. Introligator z Banderolą „maria hilf”, Jakub Jeżowski, Introligator Smoka – młodszy), w podobnym czasie w Toruniu b. z sygnaturą posługiwał się Maciej Hadeber. Jako typowa dla estetyki gotyckiej b. całkowicie zanikła w introligatorstwie 1 poł. XVI w. | ||
Wersja z 01:44, 1 gru 2020
===Banderola (filakteria)===(fr. banderole, fr. phylactère)
1. stylizowany pas pergaminu bądź wstęga z zagiętymi lub zawiniętymi końcami, mieszczący napis. Motyw popularny w introligatorstwie gotyckim XV-pocz. XVI w., wyciskany z tłoka, przeważnie o małych rozmiarach (ok. 0,5-1 cm x 2-5 cm). W odniesieniu do treści napisów b. dzielą się na 2 kategorie: mieszczące słowa lub ich skróty o wymowie religijnej (np. „Maria” „Jhesus”, „ihs”) oraz mieszczące imię introligatora, nazwę miasta, w którym znajdował się warsztat, rzadziej zaś napis identyfikujący właściciela księgi (instytucjonalnego lub prywatnego); czasami na obu końcach wyrazów lub pomiędzy nimi umieszczone są drobne ozdobniki. Wzorem tego rodzaju przedstawień w innych dziedzinach plastyki i rzemiosła artystycznego, napisy miały krój teksturowy, a od schyłku XV w. niekiedy też antykwowy. Zarówno b. o funkcji dekoracyjnej jak i funkcji sygnatury introligatora oraz znaku własnościowego ukazywano w rozmaitych miejscach na okładzinach. W oprawach 1 poł. XV w. dominowało rozmieszczenie ich pojedynczych lub kilku motywów, rozproszonych wśród innych elementów dekoracji zwierciadła i jego ram. Pod koniec XV w. i na początku XVI w. coraz częściej kształtowano z ich zwielokrotnionych wycisków ornamenty w ramach, niekiedy przypominające sznurowy ornament. W Polsce najbardziej znane są b. na oprawach krakowskich i gdańskich od schyłku XV do pocz. XVI w. (np. Introligator z Banderolą „maria hilf”, Jakub Jeżowski, Introligator Smoka – młodszy), w podobnym czasie w Toruniu b. z sygnaturą posługiwał się Maciej Hadeber. Jako typowa dla estetyki gotyckiej b. całkowicie zanikła w introligatorstwie 1 poł. XVI w.
2. ornament rzadko spotykany na oprawach gotyckich (XV w.) w formie sztywno zaginanej (zygazkowatej) wstęgi z prostą dekoracją (np. perełkowaniem); wyciskany z tłoka lub radełka.
Zobacz też
Grafika
Przypisy
- EWOK 1971, szp. 106-107;
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 284-296;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 3;
- Garwoliński 2015, s. 107-132.
Autor: A.W.
