Tralkowy ornament: Różnice pomiędzy wersjami
(→Grafika) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Tralkowy ornament== | ==Tralkowy ornament== | ||
| − | Ornament tworzony ze stykających się na osi, lub znacznie rzadziej – stojących obok siebie, | + | Ornament tworzony ze stykających się na osi, lub znacznie rzadziej – stojących obok siebie, tralek. Pojawił się na pocz. XVI w. w renesansowym introligatorstwie włoskim jako element architektonicznych opraw (np. bolońskie dzieło Introligatora Marescoti z ok. 1520 r., zbiory Biblioteca Vaticana), w których dwulalkowe t. stojące w rzędzie imitują fryz lub balustradę; generalnie jednak w Italii nie był szerzej stosowany. Dużą popularność zyskał zaś od l. 20. XVI w. na płn. od Alp. Jednym z pierwszych ośrodków, w którym się pojawił był Kraków (np. architektoniczne oprawy Macieja z Przasnysza vel Mistrza Główek Anielskich z t.-mi imitującymi kolumny oraz wypełniającymi otoki ornamentalne naśladujące wieńce laurowe; dzieła anonimowego mistrza z l. 30. XVI w., w których sprymitywizowane t.-ki ustawione w 2 rzędach ujmują zwierciadło). Szczególną i długą popularność zyskał w Niemczech od ok. poł. XVI w. w dekoracji opraw wittenberskiego stylu: wąskie, radełkowe ramy z t. o. często wprowadzane są między szersze radełkowania figuralne i floralne bądź jako bezpośrednie obramienie centralnej plakiety; t. o. jako składnik obficie złoconych dekoracji opraw manierystycznych widnieje na licznych dziełach Jakoba Krausego i introligatorów z jego kręgu, powstałych w 3-4 ćw. XVI w. Około poł. XVI w. radełkowania z tym wzorem zaczęły zdobić renesansowe oprawy polskie, jako złocone lub ślepo wyciskane ramy zwierciadła (prostokątne bądź romboidalne – wpisane w zwierciadło). Stosowany do ok. poł. XVII w. (sporadycznie również później) na oprawach o konserwatywnej, radełkowej dekoracji; jednakże w introligatorskim zdobnictwie barokowym zupełnie zanikł. |
| − | + | ==Zobacz też== | |
| − | + | [[Architektoniczne oprawy]] <br> | |
| − | + | [[Tralka (balas, balaska)]] <br> | |
| + | [[Wittenberski styl]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
| Linia 19: | Linia 20: | ||
Plik:Tralkowy ornament 2b.jpg | Plik:Tralkowy ornament 2b.jpg | ||
Plik:Tralkowy ornament 3, 2 poł. XVII w.b.jpg | Plik:Tralkowy ornament 3, 2 poł. XVII w.b.jpg | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Przypisy== | ||
| + | |||
| + | # | ||
| + | |||
| + | ---- | ||
| + | Autor: '''A.W.''' | ||
Wersja z 22:04, 16 lis 2020
Spis treści
Tralkowy ornament
Ornament tworzony ze stykających się na osi, lub znacznie rzadziej – stojących obok siebie, tralek. Pojawił się na pocz. XVI w. w renesansowym introligatorstwie włoskim jako element architektonicznych opraw (np. bolońskie dzieło Introligatora Marescoti z ok. 1520 r., zbiory Biblioteca Vaticana), w których dwulalkowe t. stojące w rzędzie imitują fryz lub balustradę; generalnie jednak w Italii nie był szerzej stosowany. Dużą popularność zyskał zaś od l. 20. XVI w. na płn. od Alp. Jednym z pierwszych ośrodków, w którym się pojawił był Kraków (np. architektoniczne oprawy Macieja z Przasnysza vel Mistrza Główek Anielskich z t.-mi imitującymi kolumny oraz wypełniającymi otoki ornamentalne naśladujące wieńce laurowe; dzieła anonimowego mistrza z l. 30. XVI w., w których sprymitywizowane t.-ki ustawione w 2 rzędach ujmują zwierciadło). Szczególną i długą popularność zyskał w Niemczech od ok. poł. XVI w. w dekoracji opraw wittenberskiego stylu: wąskie, radełkowe ramy z t. o. często wprowadzane są między szersze radełkowania figuralne i floralne bądź jako bezpośrednie obramienie centralnej plakiety; t. o. jako składnik obficie złoconych dekoracji opraw manierystycznych widnieje na licznych dziełach Jakoba Krausego i introligatorów z jego kręgu, powstałych w 3-4 ćw. XVI w. Około poł. XVI w. radełkowania z tym wzorem zaczęły zdobić renesansowe oprawy polskie, jako złocone lub ślepo wyciskane ramy zwierciadła (prostokątne bądź romboidalne – wpisane w zwierciadło). Stosowany do ok. poł. XVII w. (sporadycznie również później) na oprawach o konserwatywnej, radełkowej dekoracji; jednakże w introligatorskim zdobnictwie barokowym zupełnie zanikł.
Zobacz też
Architektoniczne oprawy
Tralka (balas, balaska)
Wittenberski styl
Grafika
Przypisy
Autor: A.W.
