Scezura: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (2 wersje)
Linia 1: Linia 1:
−
Scezura (scyzura, skrzydełko wyklejki) – element stosowany w tzw. oprawach rzemieślniczych. Dodatkowy pasek pergaminu, papieru, płótna, dołożony pod arkusz wyklejkowy, zagięty (sfalcowany) i założony za pierwszą i ostatnią składkę lub karty przybyszowe. Niekiedy owo zagięcie (falc) dokleja się do pierwszej i ostatniej właściwej karty bloku książki. Scezura spełnia funkcję wzmacniającą zawieszenie bloku w oprawie i usztywnia przegub wewnętrzny chroniąc go przed przedarciem. Można przyjąć, że scezura jest modyfikacją najprostszej wyklejki, tj. złożonego na pół arkusza, gdzie jedna połowa stanowi właściwą wyklejkę, a druga – kartę przybyszową. W takiej formie pojawia się już w XVI-wiecznych książkach. Scezury najprawdopodobniej wykształciły się niezależnie od siebie w różnych warsztatach introligatorskich. Ten drobny wynalazek spowodował znaczną poprawę stanu zachowania wyklejek i kart przybyszowych. Przy otwieraniu nie powstawały w arkuszu tak duże naprężenia, przejmowała je scezura, a ponadto chroniła ona dodatkowo grzbiet arkusza. Konstrukcja tych wyklejek jest zdecydowanie lepsza od tych nie posiadających scezury. Na scezury stosowano często ówczesną makulaturę (zob. makulatura w oprawach książek), dlatego też często na tych skrawkach pergaminu, czy papieru znajdują się prawdziwe skarby kultury. Z biegiem czasu, papierową scezurę zastąpiono płócienną, co dodatkowo poprawiło stan zachowania wyklejek, a także wytrzymałość zawieszenia. Niestety upowszechniły się one dopiero w XIX w.
+
==Inne nazwy w języku polskim==
 +
scyzura, falc wyklejkowy, skrzydełko wyklejki;
 +
==Nazwy w innych językach==
 +
ang. strenghtener, guard; niem. Ansetzfalz
 +
==Definicja==
 +
Element stosowany w tzw. oprawach rzemieślniczych.  
 +
Dodatkowy pasek pergaminu, papieru, płótna, dołożony pod arkusz wyklejkowy, zagięty (sfalcowany) i założony za karty przybyszowe lub pierwszą i ostatnią składkę. Niekiedy owo zagięcie (falc) dokleja się do pierwszej i ostatniej właściwej karty bloku książki.  
 +
==Funkcja==
 +
•Konstrukcyjna - wzmocnienie zawieszenia bloku w oprawie;
 +
•Ochronna - chroni grzbiety kart przybyszowych wyklejkowo-ochronnych przed przedarciem w wyniku naprężeń;
 +
•Estetyczna - zasłonięcie konstrukcji książki (zawieszenia) widocznej w wewnętrznym przegubie.
 +
==Historia==
 +
Można przyjąć, że scezura jest modyfikacją najprostszej karty przybyszowej wyklejkowo-ochronnej, tj. złożonego na pół arkusza, gdzie jedna połowa stanowi właściwą wyklejkę, a druga – kartę ochronną. W takiej formie pojawia się już w XVI-wiecznych książkach. Scezury najprawdopodobniej wykształciły się niezależnie od siebie w różnych warsztatach introligatorskich. Ten drobny wynalazek spowodował znaczną poprawę stanu zachowania wyklejek i pozostałych przybyszowych. Przy otwieraniu nie powstawały w arkuszu tak duże naprężenia, przejmowała je scezura, a ponadto chroniła ona dodatkowo grzbiet arkusza. Konstrukcja tych wyklejek jest zdecydowanie lepsza od tych nie posiadających scezury. Na scezury stosowano często ówczesną makulaturę (zob. makulatura w oprawach książek), dlatego też często na tych skrawkach pergaminu, czy papieru znajdują się prawdziwe skarby kultury. Z biegiem czasu, papierową scezurę zastąpiono płócienną, co dodatkowo poprawiło stan zachowania wyklejek, a także wytrzymałość zawieszenia. Niestety upowszechniły się one dopiero w XIX w.
 +
 
 +
==Grafika==
 +
 
 +
<gallery>
 +
File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1
 +
File:Bookbinders_3.jpg|Obrazek 2
 +
File:Bookbinders 4.JPG|Obrazek 3
 +
File:Thing.jpg|Obrazek 4
 +
</gallery>
 +
 
 +
==Przypisy==
 +
 
 +
# Przypis 1
 +
 
 +
----
 +
Autor: '''P.M.'''

Wersja z 16:16, 10 wrz 2018

Inne nazwy w języku polskim

scyzura, falc wyklejkowy, skrzydełko wyklejki;

Nazwy w innych językach

ang. strenghtener, guard; niem. Ansetzfalz

Definicja

Element stosowany w tzw. oprawach rzemieślniczych. Dodatkowy pasek pergaminu, papieru, płótna, dołożony pod arkusz wyklejkowy, zagięty (sfalcowany) i założony za karty przybyszowe lub pierwszą i ostatnią składkę. Niekiedy owo zagięcie (falc) dokleja się do pierwszej i ostatniej właściwej karty bloku książki.

Funkcja

•Konstrukcyjna - wzmocnienie zawieszenia bloku w oprawie; •Ochronna - chroni grzbiety kart przybyszowych wyklejkowo-ochronnych przed przedarciem w wyniku naprężeń; •Estetyczna - zasłonięcie konstrukcji książki (zawieszenia) widocznej w wewnętrznym przegubie.

Historia

Można przyjąć, że scezura jest modyfikacją najprostszej karty przybyszowej wyklejkowo-ochronnej, tj. złożonego na pół arkusza, gdzie jedna połowa stanowi właściwą wyklejkę, a druga – kartę ochronną. W takiej formie pojawia się już w XVI-wiecznych książkach. Scezury najprawdopodobniej wykształciły się niezależnie od siebie w różnych warsztatach introligatorskich. Ten drobny wynalazek spowodował znaczną poprawę stanu zachowania wyklejek i pozostałych przybyszowych. Przy otwieraniu nie powstawały w arkuszu tak duże naprężenia, przejmowała je scezura, a ponadto chroniła ona dodatkowo grzbiet arkusza. Konstrukcja tych wyklejek jest zdecydowanie lepsza od tych nie posiadających scezury. Na scezury stosowano często ówczesną makulaturę (zob. makulatura w oprawach książek), dlatego też często na tych skrawkach pergaminu, czy papieru znajdują się prawdziwe skarby kultury. Z biegiem czasu, papierową scezurę zastąpiono płócienną, co dodatkowo poprawiło stan zachowania wyklejek, a także wytrzymałość zawieszenia. Niestety upowszechniły się one dopiero w XIX w.

Grafika

  • Obrazek 1

  • Obrazek 2

  • Obrazek 3

  • Obrazek 4

Przypisy

  1. Przypis 1

Autor: P.M.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Scezura&oldid=854”