Format papieru: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Przypisy)
(→‎Formaty papieru czerpanego)
Linia 86: Linia 86:
 
| 40 x 30
 
| 40 x 30
 
|}
 
|}
−
+
     
  
 +
{|
 +
|+ Holandia
 +
|-
 +
| Imperial
 +
| 75 x 56
 +
|-
 +
| Olifants
 +
| 72 x 62
 +
|-
 +
| Royaal
 +
| 62 x 52
 +
|-
 +
| Vierkant
 +
| 62 x 41,5,
 +
|-
 +
| Folio Post
 +
| 56,5 x 43,5
 +
|-
 +
| Gr. Median
 +
| 56 x 47
 +
|-
 +
| Kl. Median
 +
| 54 x 44
 +
|-
 +
| Kl. Post
 +
| 48 x 37
 +
|-
 +
| Schrijfformaat
 +
| 42 x 34
 +
|}
 
    
 
    
  

Wersja z 00:21, 9 wrz 2020

Format papieru

(niem. Papierformate, Normalformate)

Rozmiar arkusza papieru, niegdyś stanowiący wielkość pojedynczych, ręcznie czerpanych arkuszy, a współcześnie wielkość standardowych arkuszy używanych w działalności poligraficznej oraz dostępnych na rynku.

Formaty papieru czerpanego

Ograniczenie wielkości arkuszy papierów europejskich łączyło się z ręczną techniką czerpania papieru na sicie z ramą. Proporcje brzegów arkusza zwykle zbliżone były do złotej proporcji, wyrażały się stosunkiem 8:5 (1,618:1).

W różnych krajach stosowano różne nazwy i formaty papieru:


Anglia
Imperial 72 x 52,8
Elephant 67,2 x 55,2
Royal 60 x 48
Medium 57,6 x 45,6
52,8 x 43,2
Demy, Printing 52 x 42
Large Post 50,4 x 39,6
Demy, Writing 38 x 37,2
Crown 48 x 36
Foolscap 39,6 x 32,1
Francja
Grand Aigle 104 X 70
Grand Colombier 90 x 63
Colombier 85 x 62
Petit Colombier 80 x 60
Soleil 80 x 58
Jesus 76 x 56
Couronne 72 x 46
Raisin 65 x 50
Royal 63 x 48
Carre 56 x 45
Coquille 56 x 44
Telliere 44 x 34
Cloche 40 x 30


Holandia
Imperial 75 x 56
Olifants 72 x 62
Royaal 62 x 52
Vierkant 62 x 41,5,
Folio Post 56,5 x 43,5
Gr. Median 56 x 47
Kl. Median 54 x 44
Kl. Post 48 x 37
Schrijfformaat 42 x 34










Rozpoznano 12 głównych wielkości arkuszy papieru czerpanego:

  • imperial (wielki imperial) 570 x 780 mm
  • superroyal (imperial) 540 x 650 mm
  • wielki royal (wielki królewski) 500 x 650 mm
  • mały royal (mały królewski) 480 x 640 mm
  • duża mediana (pocztowy) 460 x 590 mm
  • mała mediana 440 x 560 mm
  • duży register 420 x 530 mm
  • mały register 400 x 500 mm
  • stab (jednorożec) 380 x 480 mm
  • wielka propatria 360 x 450 mm
  • propatria (format szkolny) 340 x 430 mm
  • format kancelaryjny 330 x 420 mm

Formaty papierów z biegiem czasu i w zależności od miejsca produkcji, zmieniały nazwy i wykazywały odchylenia wymiarów. Najstarsze przekazy pochodzą z XIV-wiecznej Bolonii i wymieniają następujące formaty:

  • imperial (cesarski) – największy format, o wym.: 740 x 500 mm
  • reale (królewski), o wym.: 615 x 445 mm;
  • mecome – pośredni, o wym.: 515 x 345 mm;
  • recute – mały, o wym.: 450 x 315 mm.

Papier stosowany ok. 1390 r. przez Ulmana Stromera w Norymberdze posiadał wymiary 420 x 300 mm. Natomiast w Polsce w XV wieku, wraz z założeniem rodzimych papierni, pojawiły się dwa główne formaty arkuszy:

  • regalis (zwany też królewskim) o wym.: 672 x 480 mm
  • mediana (zwany też comunis) o wym.: 576 x 308 mm.

Współczesne formaty papieru

Obowiązująca w Polsce norma arkuszy papieru PN-EN ISO 216:2009 jest zgodna z międzynarodową normą ISO 216. Jej źródłem była niemiecka norma DIN 476 stworzona przez Niemiecki Instytut Normalizacyjny w 1922 r. Norma ISO 216 definiuje dwa szeregi formatów: A i B. Punktem wyjścia dla formatu A jest powierzchnia arkusza A0 wynosząca 1 m². Wielkość formatu B wychodzi od długości boków: długość krótszego boku w formacie B0 wynosi 1 m. Zarówno w formacie A jak i B proporcja boków wynosi 1:√2 (z zaokrągleniem do pełnych milimetrów), co daje, po złamaniu na pół, tę samą proporcję długości boków w każdym każdym kolejnym formacie.

Dodatkowo istnieje format C, odnoszący się głównie do rozmiarów kopert.

Tytuł
Format A Format B Format C
0 841×1189 1000×1414 917×1297
1 594×841 707×1000 648×917
2 420×594 500×707 458×648
3 297×420 353×500 324×458
4 210×297 250×353 229×324
5 148×210 176×250 162×229
6 105×148 125×176 114×162

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Format książki
Format biblioteczny
Format bibliograficzny
Format atlasowy
Format specjalny

Grafika

  • Powstawanie formatów przez podział

Przypisy

  1. Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp. 724-726.
  2. G. Moessner, Buchbinder ABC, Bergisch Gladbach 1981, s. 84.

Autor: MPG, E.P.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Format_papieru&oldid=8010”