Dublura: Różnice pomiędzy wersjami
(→Dublura) |
(→Historia) |
||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
Ten rodzaj dekoracji wywodzi się z oprawy islamskiej, a zwłaszcza perskiej, stosowano ją tam już w XIV w., ale najbardziej popularna była w XV – XVIII w. Stosowali ją introligatorzy europejscy już w XV w. (Włochy). Znane są oprawy angielskie z XVI w., w których stosowano dublurę, przy czym najczęściej używano tam białego pergaminu ozdabianego tłoczeniem złotem. We Francji spopularyzowali ją introligatorzy za czasów panowania Ludwika XIV (1643 – 1715) - Le Gascon zastosował ją po raz pierwszy w 1642 r. Stosowano ją tam w oprawach bibliofilskich aż do połowy XVIII w. W żadnym kraju dublura nie osiągnęła takiego artyzmu jak we Francji. Część wewnętrzną okładki wyklejano skórą najwyższej jakości, zdobiono tłoczeniem złotem, a także techniką mozaiki. | Ten rodzaj dekoracji wywodzi się z oprawy islamskiej, a zwłaszcza perskiej, stosowano ją tam już w XIV w., ale najbardziej popularna była w XV – XVIII w. Stosowali ją introligatorzy europejscy już w XV w. (Włochy). Znane są oprawy angielskie z XVI w., w których stosowano dublurę, przy czym najczęściej używano tam białego pergaminu ozdabianego tłoczeniem złotem. We Francji spopularyzowali ją introligatorzy za czasów panowania Ludwika XIV (1643 – 1715) - Le Gascon zastosował ją po raz pierwszy w 1642 r. Stosowano ją tam w oprawach bibliofilskich aż do połowy XVIII w. W żadnym kraju dublura nie osiągnęła takiego artyzmu jak we Francji. Część wewnętrzną okładki wyklejano skórą najwyższej jakości, zdobiono tłoczeniem złotem, a także techniką mozaiki. | ||
| − | W XVIII i XIX w. dublura została zmodernizowana. [[Lustro]] i sąsiadującą z okładką kartę przybyszową oklejano jedwabiem lub ozdobnym papierem, przy czym lustro otaczano ze wszystkich stron (w tym przegub wewnętrzny) skórzaną bordiurą zdobioną tłoczeniem złotem. W okresie późniejszym dublura została jeszcze bardziej uproszczona. Obecnie nazwę tę stosuje się do ozdobnej wyklejki | + | W XVIII i XIX w. dublura została zmodernizowana. [[Lustro]] i sąsiadującą z okładką kartę przybyszową oklejano jedwabiem lub ozdobnym papierem, przy czym lustro otaczano ze wszystkich stron (w tym przegub wewnętrzny) skórzaną bordiurą zdobioną tłoczeniem złotem. W okresie późniejszym dublura została jeszcze bardziej uproszczona. Obecnie nazwę tę stosuje się do ozdobnej wyklejki. |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
Wersja z 20:32, 7 wrz 2020
Spis treści
Dublura
(podwójna oprawa) (ang. doublure, liners fr. doublure, niem. Innerspiegel, Lederspiegel, Ledervorsatz, wł. doublure, guardia foderata)
Szczególny, bardzo ozdobny rodzaj wyklejki, czyli wyklejenia wewnętrznej strony okładziny (zob. wyklejka), a także strony recto karty przybyszowej (ochronnej, antefolium i postfolium). Klasyczna dublura „dubluje” zewnętrzną stronę okładziny, czyli najczęściej jest wykonana z cienkiej i delikatnej skórki i ozdobiona złoconym tłoczeniem powtarzającym motywy zdobnicze z zewnętrznej strony okładki.
Historia
Ten rodzaj dekoracji wywodzi się z oprawy islamskiej, a zwłaszcza perskiej, stosowano ją tam już w XIV w., ale najbardziej popularna była w XV – XVIII w. Stosowali ją introligatorzy europejscy już w XV w. (Włochy). Znane są oprawy angielskie z XVI w., w których stosowano dublurę, przy czym najczęściej używano tam białego pergaminu ozdabianego tłoczeniem złotem. We Francji spopularyzowali ją introligatorzy za czasów panowania Ludwika XIV (1643 – 1715) - Le Gascon zastosował ją po raz pierwszy w 1642 r. Stosowano ją tam w oprawach bibliofilskich aż do połowy XVIII w. W żadnym kraju dublura nie osiągnęła takiego artyzmu jak we Francji. Część wewnętrzną okładki wyklejano skórą najwyższej jakości, zdobiono tłoczeniem złotem, a także techniką mozaiki.
W XVIII i XIX w. dublura została zmodernizowana. Lustro i sąsiadującą z okładką kartę przybyszową oklejano jedwabiem lub ozdobnym papierem, przy czym lustro otaczano ze wszystkich stron (w tym przegub wewnętrzny) skórzaną bordiurą zdobioną tłoczeniem złotem. W okresie późniejszym dublura została jeszcze bardziej uproszczona. Obecnie nazwę tę stosuje się do ozdobnej wyklejki.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Wyklejka
Lustro
Karty przybyszowe
Grafika
Skórzana dublura w oprawie Stefana Radziszewskiego
Dublura w oprawie Jana Recmanika
XIX-wieczna dublura w oprawie starego druku, fot. A.W.
Dublura w oprawie paryskiej Wincentego Kisiela, fot. A.W.
Dublura w paryskiej oprawie z XIX w., fot. A.W.
Dublura w oprawie paryskiej Władysława Dąbrowskiego, fot. A.W.
Przypisy
- Bielawski J., książka w świecie islamu, Ossolineum 1961.
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971.
- Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002
Autor: M.P.G.
