Daszek: Różnice pomiędzy wersjami
(Może warto wprowadzić jako oddzielne hasło (wzorem innych h.) oddzielne podhasło "daszek lioński"? Może także konsekwentnie stosować nazwę "charakterystyka" zamiast "dodatkowe informacje"? Układ haseł byłby wtedy bardziej spójny. bardziej) |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
(kapturek, czapeczka) (ang. cap, pulled-over caps, headcap, fr. coiffe, niem. Häubchen, wł. cuffia) | (kapturek, czapeczka) (ang. cap, pulled-over caps, headcap, fr. coiffe, niem. Häubchen, wł. cuffia) | ||
| − | Zawinięcie materiału obleczeniowego, zazwyczaj skóry, na dole (stopa) i górze (główka) grzbietu oprawy. Daszki nachodzą na kapitałki, a gdy książka nie jest zaopatrzona w ten element, daszki zawinięte są nad górną i dolną krawędzią grzbietu | + | Zawinięcie materiału obleczeniowego, zazwyczaj skóry, na dole (stopa) i górze (główka) grzbietu oprawy. Daszki nachodzą na kapitałki, a gdy książka nie jest zaopatrzona w ten element, daszki zawinięte są nad górną i dolną krawędzią grzbietu. |
| − | == | + | ===Charakterystyka=== |
| − | Daszki były tworzone na wiele różnych sposobów. Zaciąganie skóry nad kapitałkami w celu utworzenia nad nimi jakby ochronnego daszku było techniką wprowadzoną na początku XVI w. | + | Daszki były tworzone na wiele różnych sposobów. Zaciąganie skóry nad kapitałkami w celu utworzenia nad nimi jakby ochronnego daszku było techniką wprowadzoną na początku XVI w. Chociaż naciąganie skóry nad kapitałkę odnotowano już na pocz. XV w., to jednak uformowanie w wyraźny kształt daszku odnotowuje się dopiero w XVI w. Najczęściej w podwinięcie skóry wprowadzany był sznurek lub inny materiał, np. skóra, rzadziej tektura. W przypadku kodeksów powstałych w 1 poł. XVI w. celem „pogrubienia” daszka mogło być optyczne zmniejszenie różnicy pomiędzy grubymi drewnianymi okładzinami a cienkim obleczeniem grzbietu. W 2 poł. XVIII w., gdy kapitałki praktycznie zaniknęły, pogrubione i często zdobione tłoczeniem daszki spełniały jedną z przypisywanych kapitałkom funkcji, tj. maskowały konstrukcję grzbietu książki od strony górnej i dolnej krawędzi. Dla opraw z XIX w. charakterystyczne były daszki cienkie i płasko leżące nad kapitałkami. |
| − | + | ===Daszek lioński=== | |
| + | Daszek lioński (coiffe lyonaise) stanowi specyficzny rodzaj daszku, będący formą przejściową pomiędzy daszkiem a kapitałką. Jest zsunięty w głąb zawinięcia materiału, ulokowany bezpośrednio nad blokiem, w miejscu kapitałki. | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
Wersja z 20:22, 7 wrz 2020
Daszek
(kapturek, czapeczka) (ang. cap, pulled-over caps, headcap, fr. coiffe, niem. Häubchen, wł. cuffia)
Zawinięcie materiału obleczeniowego, zazwyczaj skóry, na dole (stopa) i górze (główka) grzbietu oprawy. Daszki nachodzą na kapitałki, a gdy książka nie jest zaopatrzona w ten element, daszki zawinięte są nad górną i dolną krawędzią grzbietu.
Charakterystyka
Daszki były tworzone na wiele różnych sposobów. Zaciąganie skóry nad kapitałkami w celu utworzenia nad nimi jakby ochronnego daszku było techniką wprowadzoną na początku XVI w. Chociaż naciąganie skóry nad kapitałkę odnotowano już na pocz. XV w., to jednak uformowanie w wyraźny kształt daszku odnotowuje się dopiero w XVI w. Najczęściej w podwinięcie skóry wprowadzany był sznurek lub inny materiał, np. skóra, rzadziej tektura. W przypadku kodeksów powstałych w 1 poł. XVI w. celem „pogrubienia” daszka mogło być optyczne zmniejszenie różnicy pomiędzy grubymi drewnianymi okładzinami a cienkim obleczeniem grzbietu. W 2 poł. XVIII w., gdy kapitałki praktycznie zaniknęły, pogrubione i często zdobione tłoczeniem daszki spełniały jedną z przypisywanych kapitałkom funkcji, tj. maskowały konstrukcję grzbietu książki od strony górnej i dolnej krawędzi. Dla opraw z XIX w. charakterystyczne były daszki cienkie i płasko leżące nad kapitałkami.
Daszek lioński
Daszek lioński (coiffe lyonaise) stanowi specyficzny rodzaj daszku, będący formą przejściową pomiędzy daszkiem a kapitałką. Jest zsunięty w głąb zawinięcia materiału, ulokowany bezpośrednio nad blokiem, w miejscu kapitałki.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Główka (budowa)
Stopa
Grafika
- Easy-Resize.com-1.jpg
Daszek nad kapitałką - schemat (rys. K. Komsta-Sławińska)
Daszek nad kapitałką, daszek z rdzeniem zastępujący kapitałkę, daszek lioński, główka płaska bez daszku (rys. K. Komsta-Sławińska)
Daszek w oprawie książki spełniający maskującą funkcję kapitałki.
Przypisy
- Roberts M.T., Etherington D., A Dictionary of Descriptive Terminology, http://cool.conservation-us.org/don/ (data dostępu 11.07.2018)
- Language of Bindings, http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/1240 9data dostępu 11.07. 2018)
- Zjawiński Z., Introligatorstwo. Warszawa 1967.
- M. Wolf-Lefranc, Ch. Vermuyse, La reliure, Paris 1957, s. 301.
Autor: M.P.G., E.P.
