Tralkowy ornament: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 15:57, 15 lis 2019

Tralkowy ornament

Ornament tworzony ze stykających się na osi, lub znacznie rzadziej – stojących obok siebie, →tralek. Pojawił się na pocz. XVI w. w renesansowym introligatorstwie włoskim jako element →architektonicznych opraw (np. bolońskie dzieło Introligatora Marescoti z ok. 1520 r., zbiory Biblioteca Vaticana), w których dwulalkowe t. stojące w rzędzie imitują fryz lub balustradę; generalnie jednak w Italii nie był szerzej stosowany. Dużą popularność zyskał zaś od l. 20. XVI w. na płn. od Alp. Jednym z pierwszych ośrodków, w którym się pojawił był Kraków (np. architektoniczne oprawy Macieja z Przasnysza vel Mistrza Główek Anielskich z t.-mi imitującymi kolumny oraz wypełniającymi otoki ornamentalne naśladujące wieńce laurowe; dzieła anonimowego mistrza z l. 30. XVI w., w których sprymitywizowane t.-ki ustawione w 2 rzędach ujmują zwierciadło). Szczególną i długą popularność zyskał w Niemczech od ok. poł. XVI w. w dekoracji opraw →wittenberskiego stylu: wąskie, radełkowe ramy z t. o. często wprowadzane są między szersze radełkowania figuralne i floralne bądź jako bezpośrednie obramienie centralnej plakiety; t. o. jako składnik obficie złoconych dekoracji opraw manierystycznych widnieje na licznych dziełach Jakoba Krausego i introligatorów z jego kręgu, powstałych w 3-4 ćw. XVI w. Około poł. XVI w. radełkowania z tym wzorem zaczęły zdobić renesansowe oprawy polskie, jako złocone lub ślepo wyciskane ramy zwierciadła (prostokątne bądź romboidalne – wpisane w zwierciadło). Stosowany do ok. poł. XVII w. (sporadycznie również później) na oprawach o konserwatywnej, radełkowej dekoracji; jednakże w introligatorskim zdobnictwie barokowym zupełnie zanikł.

Autor: A.W.

Grafika