Wersja z 15:18, 25 wrz 2019

Falc

(zagiętka, złam, zagięcie, piętka) (ang. stub, niem. Falz, wł. cerniera)

Falc (znaczenie 1)

Miejsce, w którym nastąpiło zamierzone złożenie (złamanie) arkusza papieru celem uzyskania wymaganego formatu. W wyniku składania arkuszy (falcowanie, łamanie) powstają odowiednio: falc grzbietowy, górny, dolny i przedni, które po obcięciu bloku lub rozcięciu stają się odpowiednio: grzbietem bloku książki, krawędzią górną, dolną i przednią bloku książki.

Falc (znaczenie 2)

Wszystkie zagięcia celowo wykonane przez introligatora.

Falc (znaczenie 3)

Pasek wzmacniający grzbiet składki lub wyklejki.

Przykłady

Poprzez odpowiednie zagięcie scezury (zob. scezura)powstaje falc, w który wkłada się karty przybyszowe, bądź karty właściwe kodeksu w zależności od konstrukcji wyklejki (il. 2). Czasem wykonuje się w scezurze podwójne złożenie, powstaje wówczas forma mini leporello. Taka scezura nosi nazwę scezury z podwójnym falcem. Wówczas w tak wykonane falce wkłada się składkę wyklejkową i kolejną składkę. Falc najczęściej przykleja się do karty właściwej z nim sąsiadującej.

Funkcja

Falc zapobiega pęknięciom powstającym w wewnętrznym przegubie książki, w wyniku powstawania silnych naprężeń, przy otwieraniu książki, pomiędzy oprawą a jej blokiem. W XIX i XX w. to strategiczne w scezurze miejsce podklejano tkaniną lub też było wykonane wyłącznie z tkaniny, wówczas w przegubie wewnętrznym, tkanina ta była widoczna, ten rodzaj wyklejki nosi nazwę wyklejki z widocznym falcem (Zjawiński).

Zobacz też

Indeks alfabetyczny

Grafika

• 

  Obrazek 1

Przypisy

1. Z. Zjawiński, Introligatorstwo, Warszawa 1965.
2. Przypis 2

Autor: M.P.G.