Pół-: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 21:59, 29 maj 2019

Pół-

(niem. Halbband) Oprawa zwana we współczesnej nomenklaturze poligraficznej okładką kombinowaną. W stosunku do oprawy jednolitej (w pełną skórę itp.) jest to typ oprawy oszczędnej. Charakteryzuje się zastosowaniem podstawowego, mocnego, a zarazem kosztowniejszego materiału obleczeniowego tylko na grzbiecie i przylegających do niego częściach obu okładek. Pozostała powierzchnia pozostaje odkryta lub obleczona innym materiałem. W zależności od rodzaju materiału, mamy do czynienia z półskórkiem, półpłótnem, półpergaminem lub półpapierem. W pedantycznej klasyfikacji oprawą w pół- (skórę, płótno itp.) nazywana jest oprawa z rogami oklejonymi tym samym materiałem co grzbiet, lub innym, ale także mocniejszym niż obłóczka okładzin, zaś oprawa bez wzmacnianych rogów nazywana jest ćwierć- (skórkiem, płótnem itp.).

Półskórek

(niem. Halblederband, Halbleder) Oprawa z grzbietem skórzanym. Narożniki mogą być wykonane z tego samego rodzaju skóry, albo też z innej skóry, z pergaminu lub z płótna. Powierzchnia okładek zwykle jest obleczona wzorzystym papierem, czasem papierem barwnym jednolitym lub płótnem. Półskórek ze skóry safianowej bywa zwany półsafianem, rzadziej używano nazwy półmarokin na oprawę z grzbietem obleczonym marokinem. Oprawa półskórkowa była podstawowym typem użytkowej oprawy bibliotecznej w XIX wieku.

W średniowiecznych i renesansowych oprawach półskórkowych z drewnianymi okładzinami, powierzchnię desek pozostawiano odkrytą. Ten typ oprawy zwany jest oprawą mniszą.

Ze względu na szerokość pasa skóry nachodzącego na okładziny wyróżnienia się szerokie półskórki, w których skóra płata grzbietowego niemal styka się ze skórzanymi narożnikami; ten typ półskórka uznawany jest za oprawę luksusową, zwłaszcza że zwykle był wykonany z wysokogatunkowej skóry i dekorowany.

Na drugim marginesie znajdują się półskórki ze skrajnie wąskim paskiem skóry na okładzinie oraz małymi, krytymi rożkami, ten tym zwany jest duńską oprawą milimetrową.

Półpłótno

(niem. Halbgewebeband, Halbleinen) Oprawa z grzbietem płóciennym. Oszczędny wariant oprawy bibliotecznej, upowszechniony w końcu XIX w. Może mieć płócienne rogi, lub przednią krawędź w całości zalaminowana płóciennym paskiem. Powierzchnia okładzin obleczona jest papierem, wzorzystym lub jednobarwnym. W oprawach półpłóciennych stosowano płótna różnych gatunków i faktur, jednak starano się by płótno było mocne i wytrzymałe na pracę w przegubach, co spowodowało zastosowanie w oprawach bibliotecznych XX w. surowego płótna lnianego.

Wśród opraw luksusowych i wydawniczych można spotkać rzadki wariant oprawy półpłóciennej z obłóczką z innego płótna, różniącego się barwą. Ten zabieg miał zapewne na celu uzyskanie odpowiedniego efektu estetycznego.

Półpergamin

( niem. Halbpergamentband)

Oprawa z grzbietem pergaminowym, najczęściej także z pergaminowymi narożnikami. Typ oprawy bardzo popularny w XVIII w. w połączeniu z papierem zdobionym w technice klajstrowej.

Na początku XX w. wyprodukowano materiał zwany sztucznym pergaminem - Igraf. Był to mocny biały papier. Stosowano go na dużą skalę tworząc fałszywe półpergaminy, zarówno w oprawie wydawniczej jak i w pracach indywidualnych.

Półpapier

(Półpapierek) najprostsza oprawa drobnych wydawnictw, ograniczająca się do połączenia kart lub składek (zszycie, sklejenie) oraz naklejenia na grzbiecie papierowego paska. Ten rodzaj oprawy stosowano do druków o krótkotrwałym przeznaczeniu, wydawnictw akcydensowych oraz nadbitek.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Mnisza oprawa

Grafika

• 

  Obrazek 1

• 

  Obrazek 2

• 

  Obrazek 3

• 

  Obrazek 4

Przypisy

1. Przypis 1
2. Przypis 2

Autor: E.P.