Ałun: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "==Ałun== (ang. alun, fr. alun, niem. alaun, wł. allume) Roztwory różnych rozpuszczalnych soli ===Ałun chromowo-potasowy=== Nazwa zwyczajowa dwunastowodnego siarcza...") |
(→Ałun glinowo-potasowy) |
||
| (Nie pokazano 2 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Ałun== | ==Ałun== | ||
(ang. alun, fr. alun, niem. alaun, wł. allume) | (ang. alun, fr. alun, niem. alaun, wł. allume) | ||
| − | Roztwory różnych rozpuszczalnych soli | + | |
| + | Roztwory różnych rozpuszczalnych soli. | ||
===Ałun chromowo-potasowy=== | ===Ałun chromowo-potasowy=== | ||
Nazwa zwyczajowa dwunastowodnego siarczanu chromowo-potasowego. | Nazwa zwyczajowa dwunastowodnego siarczanu chromowo-potasowego. | ||
| − | Krystalizuje w fioletowych ośmiościanach, rozpuszczających się w zimnej wodzie w stosunku 1 :2 na błękitno-fioletowy roztwór. Zabarwia klej na żółto, z tego powodu w konserwacji-restauracji i introligatorstwie rzadko znajduje zastosowanie . | + | Krystalizuje w fioletowych ośmiościanach, rozpuszczających się w zimnej wodzie w stosunku 1:2 na błękitno-fioletowy roztwór. Zabarwia klej na żółto, z tego powodu w konserwacji-restauracji i introligatorstwie rzadko znajduje zastosowanie. |
| − | Mieszaniny kleju zwierzęcego z chromianami, przede wszystkim dwuchromianami, są wrażliwe na światło, pod którego wpływem stają się nierozpuszczalne w wodzie. Ta ich właściwość znalazła zastosowanie w graficznych technikach reprodukcyjnych, w światłodruku, cynkografii, autotypii. Jest używany w przemyśle garbarskim oraz do hodowania monokryształów. W farbiarstwie używa się go jako bejcy. | + | Mieszaniny kleju zwierzęcego z chromianami, przede wszystkim dwuchromianami, są wrażliwe na światło, pod którego wpływem stają się nierozpuszczalne w wodzie. Ta ich właściwość znalazła zastosowanie w graficznych technikach reprodukcyjnych, w światłodruku, cynkografii, autotypii. Jest używany w przemyśle garbarskim oraz do hodowania monokryształów. W farbiarstwie używa się go jako bejcy. |
===Ałun glinowo-potasowy=== | ===Ałun glinowo-potasowy=== | ||
| Linia 16: | Linia 17: | ||
Występuje naturalnie jako minerał w strefie wietrzenia skał ilastych, węgli zawierających piryt, markasyt oraz inne siarczki. Powstaje też w procesie wietrzenia skał magmowych zasobnych w skalenie i skaleniowce. Często zawiera domieszki sodu, manganu, żelaza, amonu. | Występuje naturalnie jako minerał w strefie wietrzenia skał ilastych, węgli zawierających piryt, markasyt oraz inne siarczki. Powstaje też w procesie wietrzenia skał magmowych zasobnych w skalenie i skaleniowce. Często zawiera domieszki sodu, manganu, żelaza, amonu. | ||
| − | W rzemiośle introligatorskim i konserwacji-restauracji używany jest w formie bezbarwnych kryształów, które po ogrzaniu do temp. 110 st.C zmieniają się w biały proszek, ałun bezwodny. Rozpuszczalny w wodzie, tworzy z nią roztwory kwaśne. Rozpuszczalność ałunu w wodzie znacząco wzrasta wraz z temperaturą: w temperaturze pokojowej w 100 częściach wody rozpuszcza się 10 - 20 części, w temp. 70 st.C - 90 części, we wrzącej wodzie - 350 części. Klej z ałunem nie rozpuszcza się w wodzie. Ałun glinowo-potasowy wykorzystywano do zabezpieczania kleju przed atakiem | + | W rzemiośle introligatorskim i konserwacji-restauracji używany jest w formie bezbarwnych kryształów, które po ogrzaniu do temp. 110 st.C zmieniają się w biały proszek, ałun bezwodny. Rozpuszczalny w wodzie, tworzy z nią roztwory kwaśne. Rozpuszczalność ałunu w wodzie znacząco wzrasta wraz z temperaturą: w temperaturze pokojowej w 100 częściach wody rozpuszcza się 10 - 20 części, w temp. 70 st.C - 90 części, we wrzącej wodzie - 350 części. Klej z ałunem nie rozpuszcza się w wodzie. Ałun glinowo-potasowy wykorzystywano do zabezpieczania kleju przed atakiem mikrobiologicznym, gruntowania papierów przed marmurkowaniem, impregnacji drewna przeciw ogniowi, a także w białoskórnictwie i w garbarstwie. |
| − | + | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
Aktualna wersja na dzień 18:19, 22 maj 2022
Ałun
(ang. alun, fr. alun, niem. alaun, wł. allume)
Roztwory różnych rozpuszczalnych soli.
Ałun chromowo-potasowy
Nazwa zwyczajowa dwunastowodnego siarczanu chromowo-potasowego.
Krystalizuje w fioletowych ośmiościanach, rozpuszczających się w zimnej wodzie w stosunku 1:2 na błękitno-fioletowy roztwór. Zabarwia klej na żółto, z tego powodu w konserwacji-restauracji i introligatorstwie rzadko znajduje zastosowanie.
Mieszaniny kleju zwierzęcego z chromianami, przede wszystkim dwuchromianami, są wrażliwe na światło, pod którego wpływem stają się nierozpuszczalne w wodzie. Ta ich właściwość znalazła zastosowanie w graficznych technikach reprodukcyjnych, w światłodruku, cynkografii, autotypii. Jest używany w przemyśle garbarskim oraz do hodowania monokryształów. W farbiarstwie używa się go jako bejcy.
Ałun glinowo-potasowy
Nazwa zwyczajowa dwunastowodnego siarczanu glinowo-potasowego. W farmacji stosowane są również nazwy: Aluminium Kalium sulfuricum, Alumen FP VIII, Aluminii Kalii sulfas.
Występuje naturalnie jako minerał w strefie wietrzenia skał ilastych, węgli zawierających piryt, markasyt oraz inne siarczki. Powstaje też w procesie wietrzenia skał magmowych zasobnych w skalenie i skaleniowce. Często zawiera domieszki sodu, manganu, żelaza, amonu.
W rzemiośle introligatorskim i konserwacji-restauracji używany jest w formie bezbarwnych kryształów, które po ogrzaniu do temp. 110 st.C zmieniają się w biały proszek, ałun bezwodny. Rozpuszczalny w wodzie, tworzy z nią roztwory kwaśne. Rozpuszczalność ałunu w wodzie znacząco wzrasta wraz z temperaturą: w temperaturze pokojowej w 100 częściach wody rozpuszcza się 10 - 20 części, w temp. 70 st.C - 90 części, we wrzącej wodzie - 350 części. Klej z ałunem nie rozpuszcza się w wodzie. Ałun glinowo-potasowy wykorzystywano do zabezpieczania kleju przed atakiem mikrobiologicznym, gruntowania papierów przed marmurkowaniem, impregnacji drewna przeciw ogniowi, a także w białoskórnictwie i w garbarstwie.
Przypisy
- Bohuslav Slansky, Materiały do malarstwa i konserwacji, T. 1, Warszawa: Arkady 1960, s. 137.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/A%C5%82un_potasowy, data dostępu 14.02.2022.
Autor: M.P.B.
