Wtórna oprawa: Różnice pomiędzy wersjami
(→Wtórna oprawa) |
(→Wtórna oprawa) |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Wtórna oprawa== | ==Wtórna oprawa== | ||
| − | (reoprawa) (niem. Neubindung, Umbindung) | + | (reoprawa, przeoprawianie) (ang. rebinding; niem. Neubindung, Umbindung) |
Kolejna, nie pierwsza oprawa książki. | Kolejna, nie pierwsza oprawa książki. | ||
Najczęściej jest wynikiem naprawiania zniszczonej książki, choć niekiedy powtórne oprawienie książki ma cel estetyzujący, dopasowanie do kolekcji lub spełnienie upodobań właściciela. | Najczęściej jest wynikiem naprawiania zniszczonej książki, choć niekiedy powtórne oprawienie książki ma cel estetyzujący, dopasowanie do kolekcji lub spełnienie upodobań właściciela. | ||
| − | Oprawa wtórna jest zwykle późniejsza od samego dzieła i niespójna z nim pod względem historyczno-artystycznym. Wiele książek było oprawianych więcej niż jeden raz. | + | Oprawa wtórna jest zwykle późniejsza od samego dzieła i niespójna z nim pod względem historyczno-artystycznym. Wiele książek było oprawianych więcej niż jeden raz. Oprawienie książki, która poprzednio miała oprawę broszurową nie uchodzi za oprawę wtórną. |
Introligator wykonujący oprawę wtórną, rozbierał blok i szył go ponownie, skutkiem czego w przegubach składek pozostają ślady dawnego szycia w postaci dziurek. W celu wyrównania boków introligator zwykle obcinał ponownie książkę; z tego względu każda kolejna oprawa pomniejszała format, coraz mniejsze stawały się marginesy, uszczerbku doznawały marginalia, a czasem nawet kolumna tekstu. | Introligator wykonujący oprawę wtórną, rozbierał blok i szył go ponownie, skutkiem czego w przegubach składek pozostają ślady dawnego szycia w postaci dziurek. W celu wyrównania boków introligator zwykle obcinał ponownie książkę; z tego względu każda kolejna oprawa pomniejszała format, coraz mniejsze stawały się marginesy, uszczerbku doznawały marginalia, a czasem nawet kolumna tekstu. | ||
Stara oprawa zwykle była usuwana i zastępowana nową, choć już w XIX wieku dostrzegalne są przypadki zachowania oryginalnej, choćby i zniszczonej okładki. | Stara oprawa zwykle była usuwana i zastępowana nową, choć już w XIX wieku dostrzegalne są przypadki zachowania oryginalnej, choćby i zniszczonej okładki. | ||
Zdarzały się także przypadki przeoprawiania książki bez rozpruwania bloku, ograniczone do wymiany okładek. | Zdarzały się także przypadki przeoprawiania książki bez rozpruwania bloku, ograniczone do wymiany okładek. | ||
| − | |||
| − | |||
===Dekoracja opraw wtórnych=== | ===Dekoracja opraw wtórnych=== | ||
Przez wiele stuleci introligatorzy nie wyróżniali estetycznie przeoprawianych dawnych ksiąg. Nie odbiegały one od opraw druków | Przez wiele stuleci introligatorzy nie wyróżniali estetycznie przeoprawianych dawnych ksiąg. Nie odbiegały one od opraw druków | ||
| − | współczesnych ani pod względem sposobu wykonania, ani materiałowo, ani stylowo, ani sposobem dekoracji. Dopiero oczekiwania bibliofilów końca XIX wieku | + | współczesnych ani pod względem sposobu wykonania, ani materiałowo, ani stylowo, ani sposobem dekoracji. Dopiero oczekiwania bibliofilów końca XIX wieku wywołały dopasowywanie stylistyczne oprawy do epoki, z której pochodziło dzieło. |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 20: | Linia 18: | ||
[[Indeks alfabetyczny ]] <br> | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
[[Pierwotna oprawa]] <br> | [[Pierwotna oprawa]] <br> | ||
| + | [[Przeoprawianie kodeksów]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | File:6997.JPG|Nadmiernie przycięty blok książki w oprawie XIX wiecznej. Accurate Nachricht von der russisch und sächsischen Belager, Köln 1735, | + | File:6997.JPG|Nadmiernie przycięty blok książki w oprawie XIX wiecznej. Accurate Nachricht von der russisch und sächsischen Belager, Köln 1735, UKW |
| − | File:7173.JPG|Zapiska proweniencyjna przycięta podczas ponownej oprawy. Maiolino Bisaccioni, Delle historie memorabili, Venetia 1653, | + | File:7173.JPG|Zapiska proweniencyjna przycięta podczas ponownej oprawy. Maiolino Bisaccioni, Delle historie memorabili, Venetia 1653, UKW |
| − | File:Marginalia — kopia.jpg|Marginalia przycięte podczas ponownej oprawy. Jan z Głogowa, Questiones libror[um] de anima..., Metz 1501, BN | + | File:Marginalia — kopia.jpg|Marginalia przycięte podczas ponownej oprawy. Jan z Głogowa, Questiones libror[um] de anima..., Metz 1501, BN |
| − | File:IMG 7272.JPG| Pozostałość dawnej obłóczki naklejona na okładzinę podczas XIX-wiecznej reoprawy dokonanej przez introligatora T. Klejna, J. Burchardus, Ordo misse secundum..., Cracovia 1529, BUW | + | File:IMG 7272.JPG| Pozostałość dawnej obłóczki naklejona na okładzinę podczas XIX-wiecznej reoprawy dokonanej przez introligatora T. Klejna, J. Burchardus, Ordo misse secundum..., Cracovia 1529, BUW |
| − | + | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Aktualna wersja na dzień 05:53, 14 maj 2022
Wtórna oprawa
(reoprawa, przeoprawianie) (ang. rebinding; niem. Neubindung, Umbindung)
Kolejna, nie pierwsza oprawa książki. Najczęściej jest wynikiem naprawiania zniszczonej książki, choć niekiedy powtórne oprawienie książki ma cel estetyzujący, dopasowanie do kolekcji lub spełnienie upodobań właściciela. Oprawa wtórna jest zwykle późniejsza od samego dzieła i niespójna z nim pod względem historyczno-artystycznym. Wiele książek było oprawianych więcej niż jeden raz. Oprawienie książki, która poprzednio miała oprawę broszurową nie uchodzi za oprawę wtórną.
Introligator wykonujący oprawę wtórną, rozbierał blok i szył go ponownie, skutkiem czego w przegubach składek pozostają ślady dawnego szycia w postaci dziurek. W celu wyrównania boków introligator zwykle obcinał ponownie książkę; z tego względu każda kolejna oprawa pomniejszała format, coraz mniejsze stawały się marginesy, uszczerbku doznawały marginalia, a czasem nawet kolumna tekstu. Stara oprawa zwykle była usuwana i zastępowana nową, choć już w XIX wieku dostrzegalne są przypadki zachowania oryginalnej, choćby i zniszczonej okładki. Zdarzały się także przypadki przeoprawiania książki bez rozpruwania bloku, ograniczone do wymiany okładek.
Dekoracja opraw wtórnych
Przez wiele stuleci introligatorzy nie wyróżniali estetycznie przeoprawianych dawnych ksiąg. Nie odbiegały one od opraw druków współczesnych ani pod względem sposobu wykonania, ani materiałowo, ani stylowo, ani sposobem dekoracji. Dopiero oczekiwania bibliofilów końca XIX wieku wywołały dopasowywanie stylistyczne oprawy do epoki, z której pochodziło dzieło.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Pierwotna oprawa
Przeoprawianie kodeksów
Grafika
Nadmiernie przycięty blok książki w oprawie XIX wiecznej. Accurate Nachricht von der russisch und sächsischen Belager, Köln 1735, UKW
Zapiska proweniencyjna przycięta podczas ponownej oprawy. Maiolino Bisaccioni, Delle historie memorabili, Venetia 1653, UKW
Marginalia przycięte podczas ponownej oprawy. Jan z Głogowa, Questiones libror[um] de anima..., Metz 1501, BN
Pozostałość dawnej obłóczki naklejona na okładzinę podczas XIX-wiecznej reoprawy dokonanej przez introligatora T. Klejna, J. Burchardus, Ordo misse secundum..., Cracovia 1529, BUW
Przypisy
- Pokorzyńska E., Garczewska-Semka K., Przeoprawianie dawnych ksiąg, w: Bibliotekarz - Biblioteka - Historia, pod red. A. Wałkówskiego, Warszawa 2018, s. 199-204.
- Bogeng G., Der Bucheinband. Ein Handbuchfür Buchbinder und Bücherfreunde, Halle 1940, s. 165-167.
- Lenart B., Rzecz o konserwacji książki z roku 1789, Kraków 1926, s. 2.
- G[omulicki] W., Potrzeby naszego antykwarstwa, „Przewodnik Antykwarski” 1911, nr 2, s. 8.
Autor: E.P.
