Oporek: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 22:41, 5 maj 2022

Oporek

(kaszerowany grzbiet) (ang. shoulders; niem. Abpressfalz, tiefer Falz; wł. indossare)

Rozszerzony profil grzbietu książki, z odgiętymi skrajnymi składkami, przypominający przekrój grzybka.

W dawnych oprawach oporek powstawał samoczynnie, był konsekwencją szycia składek nićmi, których obecność automatycznie poszerzała grubość grzbietu (tzw. naszycie grzbietu). Po zamocowaniu okładzin grzbiet ulegał rozchyleniu. W XIX w. zaczęto celowo opracowywać grzbiet przez obijanie go młotkiem, tak by powstał wydatny oporek. Był on wymaganym elementem w oprawach z przegubem zwartym (w technice francuskiej), gdzie zagięcie wynosi 90°. Okładziny podczas montażu są dosuwane do samego oporka i całkowicie wchodzą w zagłębienie. W innych oprawach oporek bywa płytszy - 45°. Czasami jego wykonanie nie wymaga obijania młotkiem, w przypadku mocno naszytych grzbietów, w których nici powodują zgrubienie grzbietu, wystarcza utrwalenie tego profilu przez zaklejenie.

W technologii oprawy przemysłowej zarzucono wykonywanie oporka. Bywał on czasami wykonywany w oprawie ciężkich tomów, którym grozi deformacja (zapadanie się) bloku. W introligatorstwie angielskim także w oprawie przemysłowej przetrwał oporek. Dla przyspieszenia oporkowania skonstruowano specjalną →maszynę do oporkowania.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Oporkowanie
Naszycie grzbietu
Francuska oprawa
Maszyna do oporkowania

Grafika

• 

  Oporek 45°.

• 

  Oporek z okładzinami.

• 

  Oporek z odsadką.

• 

  Oporek 90°.

• 

  Oporek z okładzinami w oprawie francuskiej.

Przypisy

1. Z. Zjawiński, Introligatorstwo, Warszawa 1965, s. 182-184.

Autor: E.P.