Gwiazda: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Gwiazda: uzupełn. term. ang.) |
(→Gwiazda) |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Gwiazda== | ==Gwiazda== | ||
| − | (ang. star; fr. étoile) | + | (ang. star; fr. étoile; niem. Stern) |
| + | |||
| + | motyw dekoracyjny rozpowszechniony w sztuce całego świata, ukazywany pojedynczo lub jako gwiazdkowy ornament. W introligatorstwie średniowiecznym wyciskany z tłoków o najczęściej okrągłym kształcie i niewielkich rozmiarach (ok. 7-20 mm śr.), z pięcioma lub sześcioma ramionami, pomiędzy którymi nierzadko kropki lub perełkowania; rzadziej jako pentagram lub heksagram (Gwiazda Dawida). W Polsce motywy g. o różnej formie stosował do dekoracji okładzin m.in. gdański Introligator Smoka – starszy (na przecięciu linii wzoru rombowego i w ramach zwierciadła). W XVI w. za pomocą miniaturowych tłoków z g. tworzono złocone tło w typie ''fond pointillé'' oraz ''semé'' (przykłady znane również z introligatorstwa polskiego 2 poł. XVI w.). Motywy g. o heraldycznych konotacjach widnieją na oprawach rzymskich kon. XVI-XVII w., związanych z papieżem Klemensem VIII (Aldobrandinim) i Aleksandrem VII (Chigi). Jako drobne i zazwyczaj licznie rozsiane motywy g-y są częstym elementem dekoracji teł na oprawach w rozmaitym stylu XVII-XVIII w.: ''à la fanfare'', wachlarzowych, koronkowych, rokokowych. W analogicznej roli występują w oprawach z kon. XVIII-1 poł. XIX w. (np. jako ''décor à mille points''). W XVI-XVIII w. g-y bywały też uszeregowane w ornament (np. wzdłuż grzbietu oprawy). Dekoracyjny walor geometrycznego kształtu g. wykorzystywany jest do dziś w introligatorstwie artystycznym. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | |||
| + | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
| + | |||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Plik:Gwiazda 4.jpg | + | Plik:Gwiazda 4.jpg | Motyw gwiazdy na oprawie gotyckiej, XV w. |
| − | Plik:Gwiazda | + | Plik:Gwiazda mały plik.jpg | Gwiazdy jako godło heraldyczne i dekoracja, oprawa rzymska z herbem papieża Klemensa VIII, ok. 1600, BWSD Włocławek, fot. P. Kurek |
| − | Plik:Gwiazda 2.jpg | + | Plik:Gwiazda 2.jpg | Motyw gwiazdy na oprawie renesansowej, 2 poł. XVI w. |
| − | Plik:Gwiazda 3.jpg | + | Plik:Gwiazda 3.jpg | Ornament utworzony z gwiazdek na oprawie koronkowej, XVIII w. |
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Przypisy== | ||
| + | |||
| + | # Günther 1921, tabl. I/2, 5; II/27; | ||
| + | # Colombo 1952, il. 134, 140; | ||
| + | # Ziesche, Becker 1977, s. 56-57; | ||
| + | # Schwenke, Schunke 1979, tabl. 299-300; | ||
| + | # Mazal 1990, il. 182, 189, 219 i in.; | ||
| + | # von Arnim 1992, tabl. 69, 131, 139 i in.; | ||
| + | # Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 40-41; | ||
| + | # Macchi F. i L. 2002, s. 447; | ||
| + | # Foot 2006, il. 41, 49, | ||
| + | |||
| + | ---- | ||
| + | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 23:10, 7 kwi 2022
Spis treści
Gwiazda
(ang. star; fr. étoile; niem. Stern)
motyw dekoracyjny rozpowszechniony w sztuce całego świata, ukazywany pojedynczo lub jako gwiazdkowy ornament. W introligatorstwie średniowiecznym wyciskany z tłoków o najczęściej okrągłym kształcie i niewielkich rozmiarach (ok. 7-20 mm śr.), z pięcioma lub sześcioma ramionami, pomiędzy którymi nierzadko kropki lub perełkowania; rzadziej jako pentagram lub heksagram (Gwiazda Dawida). W Polsce motywy g. o różnej formie stosował do dekoracji okładzin m.in. gdański Introligator Smoka – starszy (na przecięciu linii wzoru rombowego i w ramach zwierciadła). W XVI w. za pomocą miniaturowych tłoków z g. tworzono złocone tło w typie fond pointillé oraz semé (przykłady znane również z introligatorstwa polskiego 2 poł. XVI w.). Motywy g. o heraldycznych konotacjach widnieją na oprawach rzymskich kon. XVI-XVII w., związanych z papieżem Klemensem VIII (Aldobrandinim) i Aleksandrem VII (Chigi). Jako drobne i zazwyczaj licznie rozsiane motywy g-y są częstym elementem dekoracji teł na oprawach w rozmaitym stylu XVII-XVIII w.: à la fanfare, wachlarzowych, koronkowych, rokokowych. W analogicznej roli występują w oprawach z kon. XVIII-1 poł. XIX w. (np. jako décor à mille points). W XVI-XVIII w. g-y bywały też uszeregowane w ornament (np. wzdłuż grzbietu oprawy). Dekoracyjny walor geometrycznego kształtu g. wykorzystywany jest do dziś w introligatorstwie artystycznym.
Zobacz też
Grafika
Motyw gwiazdy na oprawie gotyckiej, XV w.
Gwiazdy jako godło heraldyczne i dekoracja, oprawa rzymska z herbem papieża Klemensa VIII, ok. 1600, BWSD Włocławek, fot. P. Kurek
Motyw gwiazdy na oprawie renesansowej, 2 poł. XVI w.
Ornament utworzony z gwiazdek na oprawie koronkowej, XVIII w.
Przypisy
- Günther 1921, tabl. I/2, 5; II/27;
- Colombo 1952, il. 134, 140;
- Ziesche, Becker 1977, s. 56-57;
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 299-300;
- Mazal 1990, il. 182, 189, 219 i in.;
- von Arnim 1992, tabl. 69, 131, 139 i in.;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 40-41;
- Macchi F. i L. 2002, s. 447;
- Foot 2006, il. 41, 49,
Autor: A.W.
