Główka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Zobacz też)
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
==Główka 1==
+
==Główka==
(z fr.: "petite tête"), miniaturowy (ok. 7-10 mm wys.) motyw męskiej głowy ujętej z profilu, z falującymi włosami i zaakcentowanym lokiem nad czołem lub/i na policzku; wyciskany z tłoka w typie →pointillé i przeważnie ukazywany w →antytetycznym układzie w obrębie bogatszej dekoracji okładzin. Charakterystyczny dla dzieł francuskiego mistrza Florimond Badiera i introligatorów tworzących w jego manierze w XVII w.  
+
===Główka 1===
 +
(z fr.: "petite tête"), miniaturowy (ok. 7-10 mm wys.) motyw męskiej głowy ujętej z profilu, z falującymi włosami i zaakcentowanym lokiem nad czołem lub/i na policzku; wyciskany z tłoka w typie pointillé i przeważnie ukazywany w antytetycznym układzie w obrębie bogatszej dekoracji okładzin. Charakterystyczny dla dzieł francuskiego mistrza Florimond Badiera i introligatorów tworzących w jego manierze w XVII w.  
  
==Główka 2==
+
===Główka 2===
(głowa) (niem. Kopf, fr. coiffe)
+
(głowa, nagłównia) (ang. head; niem. Kopf, Kapital; fr. coiffe)
  
Górny kraniec grzbietu książki. Obejmuje stronę zewnętrzną, kant oraz wewnętrzne zawinięcie. Analogiczny kraniec dolny to stopa. Pojęcia rzadko występujące w terminologii introligatorskiej. W piśmiennictwie polskim główkę czasem określano mianem kapitałki, zasadnym w oprawie gotyckiej z kapitałką rzemienną oplatającą główkę.
+
Górny kraniec grzbietu książki. Obejmuje stronę zewnętrzną, kant oraz wewnętrzne zawinięcie. Analogiczny kraniec dolny to stópka. Pojęcia rzadko występujące w terminologii introligatorskiej. W piśmiennictwie polskim główkę czasem określano mianem kapitałki.
  
Na stronie zewnętrznej główki często odciskano filetę, która „zamykała” kompozycję dekoracyjną grzbietu, niektóre typy filet, np. linia prosta z ornamentalną, były nawet określane mianem filety końcowej. W innych, nieklasycznych kompozycjach grzbietu do główki dosuwano pole tytułowe lub też szyldzik, choć raczej papierowy, czysty, przeznaczony do ręcznego wpisania tytułu.
+
Na stronie zewnętrznej główki często odciskano filetę, która zamykała kompozycję dekoracyjną grzbietu; niektóre typy filet, np. linia prosta z ornamentalną, były nawet określane mianem filety końcowej. W innych, nieklasycznych kompozycjach grzbietu do główki dosuwano pole tytułowe lub też szyldzik, choć raczej papierowy, czysty, przeznaczony do ręcznego wpisania tytułu.
  
 
Zawinięcie materiału obleczeniowego w główce było realizowane na różne sposoby:
 
Zawinięcie materiału obleczeniowego w główce było realizowane na różne sposoby:
 
* główka płaska – materiał otacza skraj grzbietu i jest płasko przyklejony;
 
* główka płaska – materiał otacza skraj grzbietu i jest płasko przyklejony;
 
* daszek – z materiału ukształtowana jest spłaszczona fałda, zakrywająca kapitałkę;
 
* daszek – z materiału ukształtowana jest spłaszczona fałda, zakrywająca kapitałkę;
* daszek z rdzeniem – podczas kształtowania daszka w zawijany materiał wprowadzono sznurek lub rzemień; daszek jest wówczas grubszy i zaokrąglony;
+
* daszek z rdzeniem – podczas kształtowania daszka w zawijany materiał wprowadza się sznurek lub rzemień; daszek jest wówczas grubszy i zaokrąglony;
 
* daszek typu lyońskiego – daszek z rdzeniem, z tym że rdzeń jest przesunięty nieco w dół i opiera się na grzbiecie bloku, zastępując kapitałkę.
 
* daszek typu lyońskiego – daszek z rdzeniem, z tym że rdzeń jest przesunięty nieco w dół i opiera się na grzbiecie bloku, zastępując kapitałkę.
  
Linia 20: Linia 21:
  
 
[[Indeks alfabetyczny]] <br>  
 
[[Indeks alfabetyczny]] <br>  
 +
[[Antytetyczny układ dekoracyjny]] <br>
 +
[[Pointillé ]] <br>
 
[[Daszek]] <br>
 
[[Daszek]] <br>
[[Stopa]] <br>
+
[[Stópka]] <br>
 +
[[Ścięcie rogu]] <br>
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
  
 
<gallery>
 
<gallery>
File:Bookbinders_2.jpg|Obrazek 1
+
File:Podwinięcia obleczenia grzbietu2.jpg|Podwinięcia obleczenia grzbietu.
  
 
</gallery>
 
</gallery>

Aktualna wersja na dzień 17:43, 20 lut 2022

Główka

Główka 1

(z fr.: "petite tête"), miniaturowy (ok. 7-10 mm wys.) motyw męskiej głowy ujętej z profilu, z falującymi włosami i zaakcentowanym lokiem nad czołem lub/i na policzku; wyciskany z tłoka w typie pointillé i przeważnie ukazywany w antytetycznym układzie w obrębie bogatszej dekoracji okładzin. Charakterystyczny dla dzieł francuskiego mistrza Florimond Badiera i introligatorów tworzących w jego manierze w XVII w.

Główka 2

(głowa, nagłównia) (ang. head; niem. Kopf, Kapital; fr. coiffe)

Górny kraniec grzbietu książki. Obejmuje stronę zewnętrzną, kant oraz wewnętrzne zawinięcie. Analogiczny kraniec dolny to stópka. Pojęcia rzadko występujące w terminologii introligatorskiej. W piśmiennictwie polskim główkę czasem określano mianem kapitałki.

Na stronie zewnętrznej główki często odciskano filetę, która zamykała kompozycję dekoracyjną grzbietu; niektóre typy filet, np. linia prosta z ornamentalną, były nawet określane mianem filety końcowej. W innych, nieklasycznych kompozycjach grzbietu do główki dosuwano pole tytułowe lub też szyldzik, choć raczej papierowy, czysty, przeznaczony do ręcznego wpisania tytułu.

Zawinięcie materiału obleczeniowego w główce było realizowane na różne sposoby:

  • główka płaska – materiał otacza skraj grzbietu i jest płasko przyklejony;
  • daszek – z materiału ukształtowana jest spłaszczona fałda, zakrywająca kapitałkę;
  • daszek z rdzeniem – podczas kształtowania daszka w zawijany materiał wprowadza się sznurek lub rzemień; daszek jest wówczas grubszy i zaokrąglony;
  • daszek typu lyońskiego – daszek z rdzeniem, z tym że rdzeń jest przesunięty nieco w dół i opiera się na grzbiecie bloku, zastępując kapitałkę.

Na kancie główki z daszkiem niekiedy znajduje się złocona dekoracja.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Antytetyczny układ dekoracyjny
Pointillé
Daszek
Stópka
Ścięcie rogu

Grafika

Przypisy

  1. M. Wolf-Lefranc, Ch. Vermuyse, La reliure, Paris 1957, s. 301.

Autor: A.W., E.P.