Główka: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 17:09, 20 lut 2022

Główka

Główka 1

(z fr.: "petite tête"), miniaturowy (ok. 7-10 mm wys.) motyw męskiej głowy ujętej z profilu, z falującymi włosami i zaakcentowanym lokiem nad czołem lub/i na policzku; wyciskany z tłoka w typie pointillé i przeważnie ukazywany w antytetycznym układzie w obrębie bogatszej dekoracji okładzin. Charakterystyczny dla dzieł francuskiego mistrza Florimond Badiera i introligatorów tworzących w jego manierze w XVII w.

Główka 2

(głowa, nagłównia) (ang. head; niem. Kopf, Kapital; fr. coiffe)

Górny kraniec grzbietu książki. Obejmuje stronę zewnętrzną, kant oraz wewnętrzne zawinięcie. Analogiczny kraniec dolny to stópka. Pojęcia rzadko występujące w terminologii introligatorskiej. W piśmiennictwie polskim główkę czasem określano mianem kapitałki.

Na stronie zewnętrznej główki często odciskano filetę, która zamykała kompozycję dekoracyjną grzbietu; niektóre typy filet, np. linia prosta z ornamentalną, były nawet określane mianem filety końcowej. W innych, nieklasycznych kompozycjach grzbietu do główki dosuwano pole tytułowe lub też szyldzik, choć raczej papierowy, czysty, przeznaczony do ręcznego wpisania tytułu.

Zawinięcie materiału obleczeniowego w główce było realizowane na różne sposoby:

• główka płaska – materiał otacza skraj grzbietu i jest płasko przyklejony;
• daszek – z materiału ukształtowana jest spłaszczona fałda, zakrywająca kapitałkę;
• daszek z rdzeniem – podczas kształtowania daszka w zawijany materiał wprowadza się sznurek lub rzemień; daszek jest wówczas grubszy i zaokrąglony;
• daszek typu lyońskiego – daszek z rdzeniem, z tym że rdzeń jest przesunięty nieco w dół i opiera się na grzbiecie bloku, zastępując kapitałkę.

Na kancie główki z daszkiem niekiedy znajduje się złocona dekoracja.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Antytetyczny układ dekoracyjny
Pointillé
Daszek
Stópka
Nacięcie

Grafika

• 

  Podwinięcia obleczenia grzbietu.

Przypisy

1. M. Wolf-Lefranc, Ch. Vermuyse, La reliure, Paris 1957, s. 301.

Autor: A.W., E.P.