Zaklejanie papieru: Różnice pomiędzy wersjami
(→Przypisy) |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
(planirowanie, przeklejanie papieru) (ang. sizing; niem. planieren, fr. encollage du papier) | (planirowanie, przeklejanie papieru) (ang. sizing; niem. planieren, fr. encollage du papier) | ||
| − | Proces technologiczny którego celem jest nadanie papierom zamierzonej odporności na | + | Proces technologiczny którego celem jest nadanie papierom zamierzonej odporności na przenikanie cieczy. Celem zaklejenia nie jest wzmocnienie papieru poprzez sklejenie włókien a wzmocnienie ich papierotwórczych właściwości nadanych w trakcie prawidłowo przeprowadzonej obróbki mechanicznej. Zaklejaniu poddawany jest papier podczas produkcji. |
| + | Stopień zaklejenia papieru zwany także „stopniem hydrofobizacji" określa się różnymi metodami, począwszy od tych najstarszych, coraz rzadziej stosowanych po te, które dają możliwość coraz dokładniejszego określenia tej wielkości. wśród nich można wyróżnić ciągle popularną metodę kreskową. Wynik jest podawany w milimetrach i oznacza szerokość paska wykonanego specjalną farbą, który jeszcze się nie rozlewa: | ||
* papiery niezaklejone - stopień zaklejenia poniżej 0,4 mm (bibuły, p. chłonne, p. higieniczne), | * papiery niezaklejone - stopień zaklejenia poniżej 0,4 mm (bibuły, p. chłonne, p. higieniczne), | ||
* papiery średnio zaklejone - s.z. 0,4 - 1,2 mm, | * papiery średnio zaklejone - s.z. 0,4 - 1,2 mm, | ||
| − | * Papiery mocno zaklejone - s.z. powyżej 1,2 mm. (papiery do pisania, kreślarskie, rysunkowe, offsetowe, mapowe) | + | * Papiery mocno zaklejone - s.z. powyżej 1,2 mm. (papiery do pisania, kreślarskie, rysunkowe, offsetowe, mapowe). |
| − | Dawne papiery ręcznie czerpane nie były klejone w masie, lecz dopiero po pierwszym przesuszeniu. Papiery przeznaczone do druku często nie były klejone, by lepiej wchłaniały farbę drukarską. Wówczas były zaklejane po druku, podczas oprawy. Zdarzało się także, że księgarze oferowali druki zbroszurowane na papierze nieklejonym - tzw. "wodnym". Wówczas zaklejenie papieru było pierwszą | + | |
| + | Dawne papiery ręcznie czerpane nie były klejone w masie, lecz powierzchniowo dopiero po pierwszym przesuszeniu. Papiery przeznaczone do druku często nie były klejone, by lepiej wchłaniały farbę drukarską. Wówczas były zaklejane po druku, podczas oprawy. Zdarzało się także, że księgarze oferowali druki zbroszurowane na papierze nieklejonym - tzw. "wodnym". Wówczas zaklejenie papieru było pierwszą fazą oprawy. | ||
Do planirowania używano klejów glutynowych - uzyskiwanych przez wygotowywanie różnorodnych odpadków zwierzęcych. Zaklejenie przeprowadzano drogą kąpieli w rzadkim kleju lub pokrywania powierzchni przy użyciu pędzla. Po wysuszeniu papier musiał być sprasowany lub zbity młotem. Wynalezienie maszyny papierniczej w XVIII/XIX w. spowodowało upowszechnienie papieru, a w konsekwencji braki surowcowe, także kleju zwierzęcego. Poszukiwania nowych technologii i surowców zaowocowało wprowadzeniem do produkcji papieru kleju żywicznego (M. F. Illig, 1807 r.). Substancje zaklejające zaczęły być wprowadzane na etapie przygotowania masy papierniczej (przed uformowaniem papieru), z tego powodu ten nowy sposób nazwano zaklejaniem w masie. | Do planirowania używano klejów glutynowych - uzyskiwanych przez wygotowywanie różnorodnych odpadków zwierzęcych. Zaklejenie przeprowadzano drogą kąpieli w rzadkim kleju lub pokrywania powierzchni przy użyciu pędzla. Po wysuszeniu papier musiał być sprasowany lub zbity młotem. Wynalezienie maszyny papierniczej w XVIII/XIX w. spowodowało upowszechnienie papieru, a w konsekwencji braki surowcowe, także kleju zwierzęcego. Poszukiwania nowych technologii i surowców zaowocowało wprowadzeniem do produkcji papieru kleju żywicznego (M. F. Illig, 1807 r.). Substancje zaklejające zaczęły być wprowadzane na etapie przygotowania masy papierniczej (przed uformowaniem papieru), z tego powodu ten nowy sposób nazwano zaklejaniem w masie. | ||
| − | Przeklejanie jest także procesem stosowanym w konserwacji-restauracji papieru mającym na celu wzmocnienie strukturalne papieru po mokrych zabiegach konserwatorskich. | + | Przeklejanie jest także procesem stosowanym w konserwacji-restauracji papieru mającym na celu wzmocnienie strukturalne papieru po mokrych zabiegach konserwatorskich-restauratorskich. |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 18: | Linia 20: | ||
[[Klejenie]] <br> | [[Klejenie]] <br> | ||
[[Kleje introligatorskie]] <br> | [[Kleje introligatorskie]] <br> | ||
| + | [[Papier]] <br> | ||
| + | [[Papier ręcznie czerpany]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
| Linia 27: | Linia 31: | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # Sobucki | + | # Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp.2565-2566. |
| − | --- | + | # Sobucki W., Konserwacja papieru. Zagadnienia chemiczne, Warszawa 2013, s. 129-130. |
| − | + | ---- | |
Autor: '''E.P., M.P.B.''' | Autor: '''E.P., M.P.B.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 13:15, 19 lut 2022
Spis treści
Zaklejanie papieru
(planirowanie, przeklejanie papieru) (ang. sizing; niem. planieren, fr. encollage du papier)
Proces technologiczny którego celem jest nadanie papierom zamierzonej odporności na przenikanie cieczy. Celem zaklejenia nie jest wzmocnienie papieru poprzez sklejenie włókien a wzmocnienie ich papierotwórczych właściwości nadanych w trakcie prawidłowo przeprowadzonej obróbki mechanicznej. Zaklejaniu poddawany jest papier podczas produkcji. Stopień zaklejenia papieru zwany także „stopniem hydrofobizacji" określa się różnymi metodami, począwszy od tych najstarszych, coraz rzadziej stosowanych po te, które dają możliwość coraz dokładniejszego określenia tej wielkości. wśród nich można wyróżnić ciągle popularną metodę kreskową. Wynik jest podawany w milimetrach i oznacza szerokość paska wykonanego specjalną farbą, który jeszcze się nie rozlewa:
- papiery niezaklejone - stopień zaklejenia poniżej 0,4 mm (bibuły, p. chłonne, p. higieniczne),
- papiery średnio zaklejone - s.z. 0,4 - 1,2 mm,
- Papiery mocno zaklejone - s.z. powyżej 1,2 mm. (papiery do pisania, kreślarskie, rysunkowe, offsetowe, mapowe).
Dawne papiery ręcznie czerpane nie były klejone w masie, lecz powierzchniowo dopiero po pierwszym przesuszeniu. Papiery przeznaczone do druku często nie były klejone, by lepiej wchłaniały farbę drukarską. Wówczas były zaklejane po druku, podczas oprawy. Zdarzało się także, że księgarze oferowali druki zbroszurowane na papierze nieklejonym - tzw. "wodnym". Wówczas zaklejenie papieru było pierwszą fazą oprawy.
Do planirowania używano klejów glutynowych - uzyskiwanych przez wygotowywanie różnorodnych odpadków zwierzęcych. Zaklejenie przeprowadzano drogą kąpieli w rzadkim kleju lub pokrywania powierzchni przy użyciu pędzla. Po wysuszeniu papier musiał być sprasowany lub zbity młotem. Wynalezienie maszyny papierniczej w XVIII/XIX w. spowodowało upowszechnienie papieru, a w konsekwencji braki surowcowe, także kleju zwierzęcego. Poszukiwania nowych technologii i surowców zaowocowało wprowadzeniem do produkcji papieru kleju żywicznego (M. F. Illig, 1807 r.). Substancje zaklejające zaczęły być wprowadzane na etapie przygotowania masy papierniczej (przed uformowaniem papieru), z tego powodu ten nowy sposób nazwano zaklejaniem w masie.
Przeklejanie jest także procesem stosowanym w konserwacji-restauracji papieru mającym na celu wzmocnienie strukturalne papieru po mokrych zabiegach konserwatorskich-restauratorskich.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Klejenie
Kleje introligatorskie
Papier
Papier ręcznie czerpany
Grafika
Introligator zbijający młotem arkusze papieru. Drzeworyt Josta Ammana 1588.
Przypisy
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp.2565-2566.
- Sobucki W., Konserwacja papieru. Zagadnienia chemiczne, Warszawa 2013, s. 129-130.
Autor: E.P., M.P.B.
