Format bibliograficzny: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
(Utworzono nową stronę "==Format bibliograficzny== Format książki podawany przy inkunabułach i starych drukach, oparty na liczbie kart wchodzących w skład arkusza oraz na typie jego złoż...") |
|||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Format bibliograficzny== | ==Format bibliograficzny== | ||
| − | Format książki podawany przy inkunabułach i starych drukach, | + | Format książki podawany przy inkunabułach i starych drukach. Wynika on z ilości i sposobu złamań arkusza drukarskiego, których konsekwencją jest: |
| + | * ilość kart znajdujących się w składce | ||
* kierunek kres | * kierunek kres | ||
| − | * położenie filigranu | + | * położenie filigranu. |
| − | * | + | Ponieważ arkusze papieru nie miały ustalonych wymiarów, wielkość książek w tym samym formacie mogła być różna, np. książki w formacie 8° miewały wysokość od 18 do 25 cm. |
| + | |||
| + | ===Formaty=== | ||
| + | * Arkusz niezłamany nosi nazwę plano, kierunek kres jest poziomy, filigran znajduje się w górnej lub dolnej części arkusza. | ||
| + | * Arkusz jednokrotnie złamany to format folio (2°); z arkusza powstają dwie karty (bifolium), kierunek kres jest pionowy, a filigran znajduje się na środku jednej z kart. Składki powstawały z połączenia kilku bifoliów. | ||
| + | * Arkusz dwukrotnie złamany to format quarto (4°); z arkusza powstają cztery karty, kierunek kres jest poziomy, filigran znajduje się na górnym złamie. | ||
| + | * Arkusz trzykrotnie złamany to format octavo (8°); z arkusza powstaje osiem kart, kierunek kres jest pionowy, a filigran znajduje się w górnym rogu. | ||
| + | * Arkusz czterokrotnie złamany to format sedecimo (16°); z arkusza powstaje szesnaście kart, kierunek kres jest poziomy. | ||
| + | * Format duodecimo (12°) powstawał wskutek falcowania kombinowanego: równoległego, na trzy części i prostopadłego, składka liczyła 12 kart. | ||
| + | * Format tzw. elzewirowski (24°) powstawał z podziału arkusza na trzy części a następnie czterokrotnego złamania każdej z nich; w efekcie z arkusza powstawały 24 karty. | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| + | |||
| + | [[Indeks alfabetyczny]] <br> | ||
[[Format książki]] <br> | [[Format książki]] <br> | ||
[[Format biblioteczny]] <br> | [[Format biblioteczny]] <br> | ||
| Linia 11: | Linia 23: | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # Barbara Kalisz (oprac.) | + | # Słownik wydawcy, Barbara Kalisz (oprac.), Warszawa 1997, s. 62-63. |
| − | # Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971. | + | # Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp. 722-723. |
| − | # Szwejkowska H. książka drukowana XV - XVIII wieku. Zarys historyczny, Wrocław 1980. | + | # Szwejkowska H. książka drukowana XV - XVIII wieku. Zarys historyczny, Wrocław 1980, s. 63-65. |
---- | ---- | ||
| − | Autor: ''' | + | Autor: '''M.P.B., E.P.''' |
Aktualna wersja na dzień 16:41, 16 lut 2022
Spis treści
Format bibliograficzny
Format książki podawany przy inkunabułach i starych drukach. Wynika on z ilości i sposobu złamań arkusza drukarskiego, których konsekwencją jest:
- ilość kart znajdujących się w składce
- kierunek kres
- położenie filigranu.
Ponieważ arkusze papieru nie miały ustalonych wymiarów, wielkość książek w tym samym formacie mogła być różna, np. książki w formacie 8° miewały wysokość od 18 do 25 cm.
Formaty
- Arkusz niezłamany nosi nazwę plano, kierunek kres jest poziomy, filigran znajduje się w górnej lub dolnej części arkusza.
- Arkusz jednokrotnie złamany to format folio (2°); z arkusza powstają dwie karty (bifolium), kierunek kres jest pionowy, a filigran znajduje się na środku jednej z kart. Składki powstawały z połączenia kilku bifoliów.
- Arkusz dwukrotnie złamany to format quarto (4°); z arkusza powstają cztery karty, kierunek kres jest poziomy, filigran znajduje się na górnym złamie.
- Arkusz trzykrotnie złamany to format octavo (8°); z arkusza powstaje osiem kart, kierunek kres jest pionowy, a filigran znajduje się w górnym rogu.
- Arkusz czterokrotnie złamany to format sedecimo (16°); z arkusza powstaje szesnaście kart, kierunek kres jest poziomy.
- Format duodecimo (12°) powstawał wskutek falcowania kombinowanego: równoległego, na trzy części i prostopadłego, składka liczyła 12 kart.
- Format tzw. elzewirowski (24°) powstawał z podziału arkusza na trzy części a następnie czterokrotnego złamania każdej z nich; w efekcie z arkusza powstawały 24 karty.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Format książki
Format biblioteczny
Format specjalny
Przypisy
- Słownik wydawcy, Barbara Kalisz (oprac.), Warszawa 1997, s. 62-63.
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971, szp. 722-723.
- Szwejkowska H. książka drukowana XV - XVIII wieku. Zarys historyczny, Wrocław 1980, s. 63-65.
Autor: M.P.B., E.P.
