Całopapierowe oprawy: Różnice pomiędzy wersjami
(→Całopapierowe oprawy) |
(→Przypisy) |
||
| (Nie pokazano 21 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Całopapierowe oprawy== | ==Całopapierowe oprawy== | ||
| − | (papierowe oprawy) (niem. Pappband, Papierband) | + | (papierowe oprawy) (niem. Pappband, Papierband, fr. reliure plein papier) |
| − | Oprawa twarda, której obleczenie stanowi papier | + | Oprawa twarda, której obleczenie stanowi papier. |
| − | + | Papier jako materiał obleczeniowy okładki zastosował w swej rewolucyjnej technice Alexis Pierre Bradel, który wykonywał okładkę z jednego użytku cienkiej tektury. Przełamywał ją w przegubie, a następnie oblekał papierową obłóczką. Tak przygotowaną okładkę łączył z blokiem przez sklejenie z wyklejkami. Ten typ oprawy spopularyzowano w XIX w. Okładki oblekane papierem uzyskiwały zarówno oprawy indywidualne, jak i wykonywane seryjnie (wydawnicze). Wraz z opracowaniem i upowszechnieniem techniki łamanego grzbietu (oprawa półorganiczna), oprawy całopapierowe wykonywano często także tym sposobem. Czasami dla wzmocnienia konstrukcji pod papier wklejano płótno wąskim paskiem w partii grzbietowej (rodzaj ukrytego półpłótna). | |
| − | + | ||
| − | Wraz z opracowaniem i upowszechnieniem techniki łamanego grzbietu (oprawa półorganiczna), oprawy całopapierowe wykonywano często | + | |
| − | + | ||
| − | Czasami dla wzmocnienia konstrukcji | + | |
W praktyce antykwarycznej oprawa twarda całopapierowa bywa błędnie nazywana kartonem. | W praktyce antykwarycznej oprawa twarda całopapierowa bywa błędnie nazywana kartonem. | ||
===Wydawnicza oprawa całopapierowa=== | ===Wydawnicza oprawa całopapierowa=== | ||
| − | Twarde oprawy całopapierowe były pierwszymi oprawami wydawniczymi. | + | Twarde oprawy całopapierowe były pierwszymi oprawami wydawniczymi. Początkowo wykonywano je w znanych wówczas technikach na bloku książki, jednak z czasem zaczęto stosować technikę oprawy wklejanej (Bradela). Oklejki były zwykle zadrukowane typograficznie lub litograficznie, często na obłóczkę stosowano taki sam papier, który w innych egzemplarzach stanowił okładkę miękką broszurową. Na oprawach używano także barwnego papieru glansowanego lub safianowego, będącego imitacją skóry. |
| − | + | Okładki całopapierowe, jako słabe i narażone na uszkodzenie, były stosowane dla książek o niewielkich rozmiarach. We Francji na pocz. XIX w. oprawa w ozdobny, litografowany papier była używana dla wydawnictw kalendarzowych, almanachów. Całopapierowe, ozdobne okładki zastosował wydawca Alfred Mame w Tours dla książek przeznaczonych dla młodzieży. | |
| − | + | Oprawa papierowa ustępowała trwałością oprawie płóciennej oraz półpłóciennej. Zaczęła jednak przeważać pod koniec XX w., gdy zainicjowano lakierowanie lub laminowanie folią papierowych oklejek. Obecnie przemysł papierniczy dostarcza także szeroką gamę materiałów okładkowych z papierów silniejszych, o powierzchni odpornej na zabrudzenia (np. Efalin), z fakturą przypominającą płótno. | |
| − | + | ===Bibliofilska oprawa całopapierowa=== | |
| + | (niem. Edelpapierband, Liebhaber-Pappband, Edelpappband) | ||
| − | + | Oprawa całopapierowa wykonywana dla pojedynczych książek, zwykle mniejszych formatów i objętości. Oprawy są wykonywane starannie, grzbiet jest oporkowany, a okładka wykonywana techniką grzbietu łamanego lub wklejana. Okładki są oklejane papierem indywidualnie dekorowanym, zwykle marmurkowym. Szczyty grzbietu (główka i stópka) oraz narożniki są wzmacniane, preferuje się wzmocnienia pergaminowe, rzadziej skórzane lub płócienne. Innym sposobem wzmocnienia kantów jest oklejenie całej długości kantu górnego i dolnego paskiem skóry lub pergaminu (lamowanie). | |
| − | + | ||
| + | Na grzbietach znajdują się szyldziki z tytułem: skórzane z wyzłoconym napisem, albo papierowe z nadrukiem. | ||
| + | Taki typ oprawy drobnych druków propagował w środowisku bibliofilskim Aleksander Semkowicz. | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 30: | Linia 29: | ||
[[Półorganiczna oprawa]]<br /> | [[Półorganiczna oprawa]]<br /> | ||
[[Grzbiet łamany]]<br /> | [[Grzbiet łamany]]<br /> | ||
| − | [[ | + | [[À la bombonierka oprawa]]<br /> |
| + | [[Duńska oprawa milimetrowa]]<br /> | ||
| + | [[Bibliofilskie oprawy]]<br /> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | File: | + | File:Papierowa-litografowana.jpeg|Okładka papierowa litografowana, lit. F. Pillera 1839. |
| + | File:IMG 0135.JPG|Oprawa całopapierowa bibliofilska A. Semkowicza. | ||
| + | File:Papierowa z lamówkami.jpeg|Oprawa całopapierowa bibliofilska z lamowanymi skórą krawędziami. | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linia 41: | Linia 44: | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # S. | + | # Malavieille S., Reliures et cartonnages d'éditeur en France au XIXe siècle, (1815-1865), Paris 1985. |
| + | # Semkowicz A., Oprawa książek, Kraków 1926. | ||
---- | ---- | ||
Autor: '''E.P.''' | Autor: '''E.P.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 14:37, 18 wrz 2021
Spis treści
Całopapierowe oprawy
(papierowe oprawy) (niem. Pappband, Papierband, fr. reliure plein papier)
Oprawa twarda, której obleczenie stanowi papier.
Papier jako materiał obleczeniowy okładki zastosował w swej rewolucyjnej technice Alexis Pierre Bradel, który wykonywał okładkę z jednego użytku cienkiej tektury. Przełamywał ją w przegubie, a następnie oblekał papierową obłóczką. Tak przygotowaną okładkę łączył z blokiem przez sklejenie z wyklejkami. Ten typ oprawy spopularyzowano w XIX w. Okładki oblekane papierem uzyskiwały zarówno oprawy indywidualne, jak i wykonywane seryjnie (wydawnicze). Wraz z opracowaniem i upowszechnieniem techniki łamanego grzbietu (oprawa półorganiczna), oprawy całopapierowe wykonywano często także tym sposobem. Czasami dla wzmocnienia konstrukcji pod papier wklejano płótno wąskim paskiem w partii grzbietowej (rodzaj ukrytego półpłótna).
W praktyce antykwarycznej oprawa twarda całopapierowa bywa błędnie nazywana kartonem.
Wydawnicza oprawa całopapierowa
Twarde oprawy całopapierowe były pierwszymi oprawami wydawniczymi. Początkowo wykonywano je w znanych wówczas technikach na bloku książki, jednak z czasem zaczęto stosować technikę oprawy wklejanej (Bradela). Oklejki były zwykle zadrukowane typograficznie lub litograficznie, często na obłóczkę stosowano taki sam papier, który w innych egzemplarzach stanowił okładkę miękką broszurową. Na oprawach używano także barwnego papieru glansowanego lub safianowego, będącego imitacją skóry.
Okładki całopapierowe, jako słabe i narażone na uszkodzenie, były stosowane dla książek o niewielkich rozmiarach. We Francji na pocz. XIX w. oprawa w ozdobny, litografowany papier była używana dla wydawnictw kalendarzowych, almanachów. Całopapierowe, ozdobne okładki zastosował wydawca Alfred Mame w Tours dla książek przeznaczonych dla młodzieży.
Oprawa papierowa ustępowała trwałością oprawie płóciennej oraz półpłóciennej. Zaczęła jednak przeważać pod koniec XX w., gdy zainicjowano lakierowanie lub laminowanie folią papierowych oklejek. Obecnie przemysł papierniczy dostarcza także szeroką gamę materiałów okładkowych z papierów silniejszych, o powierzchni odpornej na zabrudzenia (np. Efalin), z fakturą przypominającą płótno.
Bibliofilska oprawa całopapierowa
(niem. Edelpapierband, Liebhaber-Pappband, Edelpappband)
Oprawa całopapierowa wykonywana dla pojedynczych książek, zwykle mniejszych formatów i objętości. Oprawy są wykonywane starannie, grzbiet jest oporkowany, a okładka wykonywana techniką grzbietu łamanego lub wklejana. Okładki są oklejane papierem indywidualnie dekorowanym, zwykle marmurkowym. Szczyty grzbietu (główka i stópka) oraz narożniki są wzmacniane, preferuje się wzmocnienia pergaminowe, rzadziej skórzane lub płócienne. Innym sposobem wzmocnienia kantów jest oklejenie całej długości kantu górnego i dolnego paskiem skóry lub pergaminu (lamowanie).
Na grzbietach znajdują się szyldziki z tytułem: skórzane z wyzłoconym napisem, albo papierowe z nadrukiem. Taki typ oprawy drobnych druków propagował w środowisku bibliofilskim Aleksander Semkowicz.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Bradel
Półorganiczna oprawa
Grzbiet łamany
À la bombonierka oprawa
Duńska oprawa milimetrowa
Bibliofilskie oprawy
Grafika
Okładka papierowa litografowana, lit. F. Pillera 1839.
Oprawa całopapierowa bibliofilska A. Semkowicza.
Oprawa całopapierowa bibliofilska z lamowanymi skórą krawędziami.
Przypisy
- Malavieille S., Reliures et cartonnages d'éditeur en France au XIXe siècle, (1815-1865), Paris 1985.
- Semkowicz A., Oprawa książek, Kraków 1926.
Autor: E.P.
