Falc: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
(zagiętka, złam, zagięcie, piętka) (niem. Falz; fr. pli, onglet, fond; wł. cerniera,) | (zagiętka, złam, zagięcie, piętka) (niem. Falz; fr. pli, onglet, fond; wł. cerniera,) | ||
| − | + | Termin pochodzenia niemeckiego stosowany w różnych znaczeniach: | |
| − | + | * Miejsce, w którym nastąpiło zamierzone złożenie (złamanie) arkusza papieru celem uzyskania wymaganego formatu. W wyniku składania arkuszy (falcowanie, łamanie) powstają odowiednio: falc grzbietowy, górny, dolny i przedni, które po obcięciu bloku lub rozcięciu stają się odpowiednio: grzbietem bloku książki, krawędzią górną, dolną i przednią bloku książki(il. 1) (ang. bolt). | |
| − | + | * Wszystkie zagięcia celowo wykonane przez introligatora (niem. Falz). | |
| − | Miejsce, w którym nastąpiło zamierzone złożenie (złamanie) arkusza papieru celem uzyskania wymaganego formatu. W wyniku składania arkuszy (falcowanie, łamanie) powstają odowiednio: falc grzbietowy, górny, dolny i przedni, które po obcięciu bloku lub rozcięciu stają się odpowiednio: grzbietem bloku książki, krawędzią górną, dolną i przednią bloku książki(il. 1). | + | * Falc wyrównujący, pasek wstawiony w grzbiet mający na celu wyrównanie grubości grzbietu (np. w albumach, atlasach ze składanymi mapami itp.) (ang. filling-in guard, niem. Ausgleichfalz). |
| − | + | * Pasek wzmacniający grzbiet składki lub wyklejki (ang. guard). Zapobiega on pęknięciom powstającym w wewnętrznym przegubie książki, w wyniku powstawania silnych naprężeń, przy otwieraniu książki, pomiędzy oprawą a jej blokiem. W XIX i XX w. to strategiczne w scezurze miejsce podklejano tkaniną lub też było wykonane wyłącznie z tkaniny, wówczas w przegubie wewnętrznym, tkanina ta była widoczna, ten rodzaj wyklejki nosi nazwę wyklejki z widocznym falcem (il. 2). | |
| − | + | Poprzez odpowiednie zagięcie scezury (zob. scezura) powstaje falc, w który wkłada się karty przybyszowe, bądź karty właściwe kodeksu w zależności od konstrukcji wyklejki (il. 3). Czasem wykonuje się w scezurze podwójne złożenie, powstaje wówczas forma mini leporello. Taka scezura nosi nazwę scezury z podwójnym falcem. Wówczas w tak wykonane falce wkłada się składkę wyklejkową i kolejną składkę. Falc najczęściej przykleja się do karty właściwej z nim sąsiadującej. | |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | Wszystkie zagięcia celowo wykonane przez introligatora | + | |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | Poprzez odpowiednie zagięcie scezury (zob. scezura) powstaje falc, w który wkłada się karty przybyszowe, bądź karty właściwe kodeksu w zależności od konstrukcji wyklejki (il. | + | |
==Funkcja== | ==Funkcja== | ||
| − | Falc | + | Falc |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 37: | Linia 21: | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | File:Falcowanie.jpg|il. | + | File:Falcowanie.jpg|il. 1. Sposoby falcowania arkuszy. |
| − | + | File:Widoczny falc s.101 zjaw.jpg|il. 2. Wyklejka z widocznym falcem. (rys. Zjawiński Z., 1965, s. 101) | |
| − | File:Widoczny falc s.101 zjaw.jpg|il. | + | File:Scezura z napisami Easy-Resize.jpg.jpg|il. 3. Falc założony za karty przybyszowe (rys. K. Komsta-Sławińska) |
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 12:04, 20 sie 2021
Spis treści
Falc
(zagiętka, złam, zagięcie, piętka) (niem. Falz; fr. pli, onglet, fond; wł. cerniera,)
Termin pochodzenia niemeckiego stosowany w różnych znaczeniach:
- Miejsce, w którym nastąpiło zamierzone złożenie (złamanie) arkusza papieru celem uzyskania wymaganego formatu. W wyniku składania arkuszy (falcowanie, łamanie) powstają odowiednio: falc grzbietowy, górny, dolny i przedni, które po obcięciu bloku lub rozcięciu stają się odpowiednio: grzbietem bloku książki, krawędzią górną, dolną i przednią bloku książki(il. 1) (ang. bolt).
- Wszystkie zagięcia celowo wykonane przez introligatora (niem. Falz).
- Falc wyrównujący, pasek wstawiony w grzbiet mający na celu wyrównanie grubości grzbietu (np. w albumach, atlasach ze składanymi mapami itp.) (ang. filling-in guard, niem. Ausgleichfalz).
- Pasek wzmacniający grzbiet składki lub wyklejki (ang. guard). Zapobiega on pęknięciom powstającym w wewnętrznym przegubie książki, w wyniku powstawania silnych naprężeń, przy otwieraniu książki, pomiędzy oprawą a jej blokiem. W XIX i XX w. to strategiczne w scezurze miejsce podklejano tkaniną lub też było wykonane wyłącznie z tkaniny, wówczas w przegubie wewnętrznym, tkanina ta była widoczna, ten rodzaj wyklejki nosi nazwę wyklejki z widocznym falcem (il. 2).
Poprzez odpowiednie zagięcie scezury (zob. scezura) powstaje falc, w który wkłada się karty przybyszowe, bądź karty właściwe kodeksu w zależności od konstrukcji wyklejki (il. 3). Czasem wykonuje się w scezurze podwójne złożenie, powstaje wówczas forma mini leporello. Taka scezura nosi nazwę scezury z podwójnym falcem. Wówczas w tak wykonane falce wkłada się składkę wyklejkową i kolejną składkę. Falc najczęściej przykleja się do karty właściwej z nim sąsiadującej.
Funkcja
Falc
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Skórzany falc
Big
Grafika
il. 1. Sposoby falcowania arkuszy.
il. 2. Wyklejka z widocznym falcem. (rys. Zjawiński Z., 1965, s. 101)
il. 3. Falc założony za karty przybyszowe (rys. K. Komsta-Sławińska)
Przypisy
- Z. Zjawiński, Introligatorstwo, Warszawa 1965.
Autor: M.P.G., E.P.
